Mast de sihet esto

Roşan Lezgîn / Zazakî.NET

Mast, seba sihetî û zinde mendişî werdêko bêemsal o. Vera nêweşîyan de merdimî hêzdar keno, sîstemê muqawemetê wucûdî pêt keno. Zafê mîkrob û mantarê ke sîstemê werdişî (sîstemê made û roqilayan) de virazîyênê, mast înan mirêneno. Mast, zaf asan werîyeno û çi gidaya ke mîyanê mastî de ya asan kewna mîyanê wucûdî. Mast hetê karbonhîdrat, proteîn, rûn, vîtamîn, kalsîyum ve fosforî ra zaf zengîn o.

Pitikê şeşaşmeyî zî şênî bi asanî mast biwerê. Domanê ke mast wenê asan didanan vejenê, esteyê înan bisihet benê gird û mast înan raşîtîzm ra zî paweno. Kokiman de zî vernîye ro vilişîyayîşê esteyan gêno û kokimî xosero, zinde manenê. Mast keno ke roqilayan de mîkrobê nêweşîye bimrê û mîkrobê faydayênî vêşî bibê; mast hem îshalî vindarneno hem zî roqilayan keno nerm û vernî ro qebzbîyayîşî gêno.

Mast boya fekî qedêneno û nêverdano didanî tartar bigîrê. Eke şan de merdim çend kewçikî mast biwero, hîna asan hewnê merdimî yeno û wucûd hîna baş îsterehet keno. Mast nêweşîya dîyabetî rê zî zaf hol o. Kolesterolê xirabî ano war û kolesterolê başî keno berz. Birînanê madeyî û nêweşîya ulserî tedawî keno. Nêweşîya qelbî, şeker, vilîşyayîşê esteyan, dîzanterî û dîyareya kronîke rê zaf faydeyê xo esto. Û mast keno ke rûn wucûd de asan bişuxulîyo û vernî ro qelewbîyene bigêrîyo. Merdimê ke tim mast wenê emrê înan meridamanê ke nêwenê ra hîna dergêr o.

• Seba vînayîya çiman vîtamînê A,
• Seba gewzbîyayîşî vîtamînê E,
• Seba sinir û qelbî vîtamînê B1,
• Seba gongewzîya posteyî vîtamînê B2,
• Û seba xurtbîyena esteyan vîtamînê D tede esto.
• Proteîno ke mast de esto merdimî hêzdar keno,
• Mast sîstemê werdişî sererast keno, birînan û veşayeyan tedawî keno,
• Îshalî vindarneno, nêweşîya loqirayan û madeyî keno weş,
• Vernî ro tesîro xirab ê antîbîyotîkan gêno,
• Jehrê roqilayan kişeno û nêverdano tede jehr virazîyo,  
• Mast keno ke roqilayî baş bixebitîyê,
• Zafê nêweşîyan tedawî keno,
• Mîneral û kalsîyum tede zaf î,
• Vera nêweşîyan de muqawemetê wucûdî pêt keno,
• Enzîmê ke zirar danê wucûdî kêmî keno,
• Enzîmê ke fayde danê wucûdî zêdneno,
• Muwazeneyê asît-bazî mîyanê gonî de rast keno,
• Vernî ro tesîro nebaş ê antîbîyotîkan gêno,
• Seba nêweşîya şekerî zaf bifayde yo,
• Kolesterolê xirabî (LDL) ano war, yê başî vêşî keno.

Xulasa, faydeyê mastî zaf o. Mast de sihet esto. Mast biwerêne, sihet bivînêne.