Micadeleyê Dersa Kurdî – III

Sera 1987 de, şertanê debare ver ma Çewlîg ra bar kerd şiyî Mêrsîn. Ê serran de new wayanê mi ra aya peyîne, Songule biye hemşîra û dewa Arslanköyê Mêrsînî de dest bi wezîfe kerd. Mabeynê Arslanköy û Mêrsînî qasê 60 kîlometreyî rayir bi. Her aşme ez şiyêne leyê waya xwu Songule.

Dewa Arslanköy dewêde namdar a, koyanê Torosî de raqimo tewr berz de ya. Serranê 1960-1980an de çepgîrî ena dewe de hêzdar biyê, la 1990an ra pey ena rey tirkperestî dest danê dewe ser.

2017 de wexto ke mi dest bi tehqîbkerdişê dersa weçînite ya Kurdî kerd, min û serokê Zaza-Derê Mêrsînî Cuma Karaağaçî ma yewbînî şinasna. Eno semed ra ez rew-rew şiyêne Zaza-Der.

Rojêk, ez û Cuma beg Zaza-Der de ronişte bî, yew peyayo 40-45 serre kewt zere. Derg bi, yew hawayo lumpen ser o bi. Silam da û ronişt. Vîyeyê ci de kolyeya Asena bala mi ante. Mi Zaza-Der de esnafan ra, burokrasî ra zaf kesî dîbî, zafine zî wîna meraqê mi celb kerdêne.

Mi bi ters pers kerd, mi vat “Cuma beg eno kam o?” Va “Arslanköy ra endamê Zaza-Derî yo.”

Ez şaş menda û şaşmendişê mi eyan bi. Tabî, zaf mi zaf meraq kerd. Mi ser o hema tesîrê şokebiyayişê naskerdişê enê merdimî, mi dest bi persan kerd. Mi mêrikî ra pers kerd va “Çi îşê yew Arslanköyicî û Zaza-Derî esto?”

Famkerdişê enê halî mi rê zehmet amebi. Mêrikî va “Ma Zazayî me.” Û behsa ronayişê dewa Arslanköy û zazabiyayişê înan kerd. Va “Arslanköy dewanê koyanê Torosî ra dewa tewr verîn a. Ê zaza yê. Şeş sey serrî ra ver kurdê Bitlîsî, Modkan ra ameyê ena dewe ronaya. Verî bar kerdo ameyê Sêwreke. Dima dewleta Usmanîyan ê surgun kerdê Ceyhan. La germê Ceyhanî ver remayê ameyê Arslanköy.”

Vatişê ey gore Modkan ra vejîyayişê înan texmînen hewt sey serrî esto. Ronayişê Arslanköy zî şeş sey serrî verê cû bi destê înan biyo.

Mi derheqê Torosan de biyayişê elewîyan-kurdan de tayê îdîayê mubhemî şinawitbî, la eno mêrik sey yew delîlo gane mi ver de tîk bibi.

Mi meraq kerd ke Zazakî zano yan nêzano, mi ci ra pers kerd. Ey bi xwu Zazakî nêzaneyne la va “Pîrika mi Zazakî qal kena, kalikê mi şiyo rehmet, ey zî weş Zazakî qal kerdenê.”

Eno embazo Arslanköyic bi xwu zî hem înternetî ser o hem zî kurs de cehd keno ke Zazakî bimûso.

Enê ra dima çend rey ez û erebaya mi Bro, ma şiyî Arslanköy. Tabî, hîsîyatê mi êdî zêy çend serrî verî nêbi. Wextê waya mi de çimê mi de sey yew cayo faşîst aseyne, la eke ez mûsaya ê Zaza yê, ewnîyayişê mi bedelîya. Çi heyf ke heta nika mi a dewe ra keso ke Zazakî qisey bikero nasnêkerd.

Ez û Bro ma Toros, Amanos, Zagros nêvanê, daîma rayan de yê. Roje bibo Modkan ra heta Mêrsîn, ma zî rêçe, rayan û helbet kurdan vînenê.

Ezim û sebir Ellah.