BABÎL: YANÎ "KAOS"
Kelîmeya "babîlî" (bavel) Îbranî ya, yena mehnaya "kaos"î; yanî gelemşe, teşqele, rewşa aloze.
Tewrat de, kitabê Teqwînî, qismê 11. de, 9 paragrafan de behsê hetê însanan ra virazîyayişê şaristan û birca Babîlî beno. Seke behs beno, heme însanan destpêk de eynî ziwan qisey kerdo, la Homayî ziwanê înan dayo têmiyan ro, êdî însanan yewbînî ra fam nêkerdo, kaos vejîyayo, coka viraştişê şaristanî û birca Babîlî nîmcet mendo, însanan uca ra koç kerdo, çar kinarê dinya ra biyê vila. Bi eno qeyde ziwan û miletê neweyî ameyê meydan.
Esasê xwu de derheqê Babîlî yan zî yew meselaya winasî de, efsaneyî zaf ê. Tarîxnasan gore, şaristanê Babîlî Îsayî ra ver serra 1894 de ronîyayo. Tabî merdim nêeşkeno vajo Babîlo ke Tewrat de vîyareno û Babîlo ke şahê Babîlî seba xanima xwu Semîramîse viraşto eynî yo.
Xulase, Tewrat de meselaya Birca Babîlî (bi Îbranî: Migdal Bavel) tam winî vîyarena:
11.1. Ewilî heme însananê dinya eynî ziwan qisey kerdêne, eynî vateyî şixulnayne.
11.2. Gama ke hetê rojhelatî ser koç kerd, mintîqeyê Şînarî de yew deşte dî û uca mendî.
11.3. Yewbînî ra va "Bêrê ma tûxlayan virazê û rind bipewjê." Herinda kerrayan de tûxlayî û herinda xercî de zî zift bikar ard.
11.4. Dima va "Ma xwu rê yew şaristan awan bikerê. Ma yew birca ke sereyê xwu reseno asmîn virazê, wa name û vengê ma bibo vila. Bi eno qeyde ma do rîyê erdî ra vila nêbê."
11.5. Reb seba ke şaristan û birca ke însanan viraşta bivîno ame war.
11.6. Va "Eke dest pê kerdo hê benê yew milet û eynî ziwanî qisey kenê, winî aseno ke do fikrê xwu zî biyarê ca û vernîya xwu de tu manî nêvînê.
11.7. Bêrê, ma şêrê war, ziwanê înan bidê têmîyan ro, wa yewbînî ra fam nêkerê."
11.8. Bi eno qeyde Rebî ê rîyê dinya ra kerdî vila û viraştişê şaristanî da vindarnayiş.
11.9. Coka nameyê Babîl nîya şaristanî ra. Çimkî Rebî ziwanê heme însanan uca da têmîyan ro û ê çar kinarê dinya ra kerdbî vila.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.