zazaki.net
06 Kanûne 2024 Îne
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
10 Kanûne 2014 Çarşeme 20:41

Zazaca Kürtçe Değil İddiası Saçmalık...

Haber: Gönül Morkoç

 

Newepel

Diyarbakır (Rûdaw) – Kürtçe’nin diğer lehçelerine göre daha dezavantajlı konumda olan Zazaca, Diyarbakır’da bir gazete, bir dergi, bir yayınevi ile yaşatılıyor. Dergi ve gazetenin editörü Roşan Lezgin, Zazaca’nın Kürtçe’nin lehçesi olmadığı tartışmalarının “kuru gürültü” olduğunu belirterek, Kürt siyasilerinin duyarsızlığından yakındı.

Son yıllarda bazı çevrelerin “Kürtçe’nin lehçesi değil, ayrı bir dil” iddiasında bulunduğu Zazaca, Diyarbakır’da kıt imkanlarla yaşatılıyor. Diyarbakır’da Yazar Roşan Lezgin editörlüğünde Zazaca bir dergi ile bir de gazete çıkartılıyor.

Mart 2011’de yayın hayatına başlayan ve sadece Zazaca yayın yapan Şewçila dergisi şuana kadar 13 sayı çıktı. 3 ayda bir yayımlanan derginin 14’üncü sayısı da yayına hazırlanıyor.

Newepel isimli gazete de yine Mart 2011’de yayın hayatına başladı, şimdiye kadar 69 sayısı yayımlandı. Gazetenin 70’inci sayısı da 15 Aralık’ta çıkacak. 

Zazaca yazabilen genç kadro yetiştirmeyi hedefleyen Newepel’in şimdiye kadar çıkan 69 sayısında yaklaşık 250 kişi yazı yazdı. 250 kişiden 200’ü ilk defa Newepel ile Zazaca yazmaya başladı.

Newepel ile yazmaya başlayan birçok yazarın daha sonra Zazaca birden fazla kitabı yayınlandı.

Roşan Lezgîn

Zazaca’nın durumu ile ilgili Rûdaw’a konuşan Newepel gazetesi ve Şewçila dergisi editörü yazar Roşan Lezgin, her iki yayını da okurun beğenerek okuduğunu söyledi. İki yayının da herhangi bir kurumdan destek almadan, okurun desteğiyle yayın hayatını sürdürdüğünü belirten Lezgin, “Bu bile çok önemli bir başarıdır” dedi.

Son yıllarda gündeme getirilen “Zazaki Kürtçe’nin lehçesi değildir” iddialarına da değinen Lezgin, bu iddiaların “saçmalık” olduğunu söyledi. Zaza Kürtleri’nin kendilerini “Kırd” olarak tanımladığına dikkat çeken Lezgin, şunları söyledi:

“Zazaca’nın Kürtçe olmadığı saçmalığı çok yeni, son yıllarda devlet destekli, işte Bingöl Üniversitesi yönetimi, yine Tunceli Üniversitesi tarafından yürütülüyor. İşin kötü tarafı şu: Sadece ‘Zazaca Kürtçe değildir’ deniliyor ama Zazaca’nın yaşatılması, yaygınlaştırılması için hiçbir şey yapılmıyor. Bu durum, adı geçen art niyetli faaliyetlerin, güçlerin temel handikapıdır. Yani Zazaca’yı konuşan, yaşatan, yazan, geliştirenler Kürtler’dir. Bundan dolayı istedikleri kadar konuşsunlar, kuru gürültüden başka bir şey yapılmıyor, yapamazlar da.”

Kürt siyasilerinin, Kürtçe’nin geliştirilmesi için hiçbir politikası olmadığına dikkat çeken Lezgin, “Bu, genel olarak Kürtçe’nin durumunu çok kötü etkiliyor. Zazakî, daha dezavantajlı bir durumda olduğundan Zazakî daha çok etkileniyor” dedi.

Devletin geçmişte, Kürtçe’yi yasaklayarak bitirmeyi amaçladığını, günümüzde ise “göstererek çürütme” politikası yürüttüğüne dikkat çeken Lezgin, şunları dile getirdi:

“Örneğin, seçmeli ders hakkını tanıyor, 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda okuyan çocukların seçmeli ders olarak haftada bir saat Kürtçe (Kurmancî ve Zazakî) öğrenme hakkı tanıyor ama öğretmen atamıyor, kitap basmıyor. Çoğu yerde, ebeveynlerin tercih haklarına müdahale ediliyor.”

 Kaynak: Rudaw

Na xebere 4544 rey wanîyaya
ŞÎROVEYÎ
Mızrak Çuvala girmez
Cwian
Aşağıdaki yorum da benimdir. Onun üstüne ilave etmek isteği ihtiyacı oluştu. Çalışmalarınıza duyduğum saygıdan belki de memnuniyetten bir iki eklemek istediğim hususu söylemeden edemeyeceğim. İki karpuz bir koltuğa girmez dedim çünkü kurmanci ve zazaki , kurmanci ve sorani, kurmanci ve gorani, kurmanci ve luri öyle ki taliş ile zazakinin binden fazla ortak veya benzerlik Gösteren kelimelerden yola çıkarak taliş,gilak,mazendarında öyle ki Beluçlarrında dahi proto-kürt kadim kürt olarak ele almak son derece HAKLI ve yerinde ve heyecanlı bir tespit olabilir.dolayısıyla beş on karpuz bir koltuğa girmez demem gerektiğini görünce bir hususun farkına vardım. Mızrak çuvala sığmaz. Ya da Güneş balçıkla sıvanmaz. Şimdi sormak istediğim şey şu: zazaca,kurmancca,soranice,lurca,talişçe,gilakice,mazendaranca,beluçca bunlar eğitim dili olacaklarsa ki öyle olmaları gerekir, bunların her birine dil demek neden heyecanınızı sönümlendiriyor? Böyle diyince pozisyon geliştiriyorsunuz çünkü . Durduğunuz pozisyon şu: kürt karşıtlığı işbirlikçiler hainler . Geliştirdiğiniz pozisyon bu değil midir Allah Aşkın'a ... Saygılar .
12 Adare 2015 Panşeme 10:20
Iki karpuz bir koltuğa sığmaz
cwian
Yazı tüm samimiyetle , sağlam temele oturmuş son derece yerinde HAKLI gündem oluşturacak dolu bir metindir. Ancak Unutulmamalıdır ki , meyve veren ağaç taşlanır. Gayri ihtiyari bir eleştirim olacaktır. Çalışmalarınız amenna baş göz üstünedir. Diyecek bir söz Hakkı kimse bulamaz bulamamıştır en nihai olarak. Her şeyde bir hayır vardır. Kuru gürültü olarak tanımladığınız hususun bi zatihi kendisi hayırlı Gelişmelere vesile olacaktır. Burada defaatle yapılan bir hata vardır o da şudur: evvela bir beşerin/neferin zaza olup lisanına ister dil ister Lehçe nazariyeti ile ele alsın, aidiyetine de ister zaza ister kürt desin. Bu durum onu ve nazariyetini HAKLI veya haksızlığını bağlamaz. Hele ki burada şunu da söylemek gerekir ki siyasi görüşünü asla ırgalamaz. Bu evrensel bir olgu mahiyeti barındırır. Hal böyle iken Bahse konu Lehçe yaklaşımınız bir tarafa dursun , söz konusu aidiyeti hakeza beri tarafta dursun öyle ki siyasi yöneliminden bile psiko-sosyal kritik yapışınız o beşerin/neferin kürt aidiyetini bir ön koşulu olarak görmeniz ciddi bir handikap değil midir ? Öyle görünüyor ki sizin için aidiyet tanımlamanızın backraund'unda beşerin/neferin siyasi pozisyonu sizin değerlendirme ölçütünüz öncül koşuludur. Bu hatadır. Bu bir. İkinci husus ise Lehçe ölçütünüzdür. Yani demektesiniz ki her kim ki Lehçe Der o bizdendir. Dil der ve yine kürt derse o size yetmediği ortadadır . Kaldı ki dil olarak görüp zazakiyi ve kendini zaza olarak tanımlaması ise size göre handikaptan başka birşey değildir öyle mi? Yanılıyorsunuz. Söyleminizi değiştirmek zorunda olduğunu zazacanın lisan olarak zaza halkı olarak belki de bu yönde bir ulus olarak clasification yapmanız kaçınılmazdır. Iki karpuz bir koltuğa sığmaz. İzahatınızı gözden geçirmeniz temellendirmelerinizi düzeltmeniz Bahsettiğiniz lehçenin hayrına olacaktır. Hayırlısı bu olacaktır.
02 Adare 2015 Dişeme 22:24