Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-59

Îsmaîl Beşîkçî badê ke 1999 de texlîye bi, çend serrî veng ci ra nêvejîya. Dima, 2005 de ancî dest bi nuştiş kerd. Êdî tora înternetî zî epey aver şîbî, nuşteyê ey keyepelan de weşanîyayî. Mi zî o wext dest pêkerd nuşteyê ey tercumeyê kurmanckî kerdî. Panc serran de mi heştay-neway meqaleyê ey tercume kerdî. Qismêkê înan sey kitab weşanîyayî.

Demeyê tercumeyî de ez zaf çî musaya. Mesela, mi fehm kerd ke fenomenî senî tesbît benê û senî muqayese benê, senî krîtîk/rexne benê, meqale senî nusîyena…

Tercumeyê nuşteyanê Beşîkçî zaf eleqe dî. Bitaybetî kurdê ke welatanê teberî de ciwîyenê; Qirxizîstan ra bigîrê heta bi Amerîka, ancî kurdê Başûr, Rojhelat û Rojawanî ke tirkî nêzanê, înan nê tercumeyan ra Beşîkçî şinasna. Meqaleyî herfanê latînkî ra transkrîbeyê alfabeya erebkî bîyî. Qismêk meqaleyî kurmanckî ra tercumeyê erebkî û sorankî bîyî. Çend kovaranê Başûrî bi wasitayê mi Beşîkçî reyde roportaj kerd.

Ez vana qey 2006 bi, ey nuşteyêkê xo de behsê yew xebera ke rojnameyê Milliyetî de weşanîyaya kerdêne. Mi zî eynî xebere wendbî. Ey nuşteyê xo de nameyê muxabîrî zî dabi la name xelet bi. Gama ke mi tercume kerd, seba ke ez emîn bîya, mi name raşt nuşt û mi yew e-mail Beşîkçî rê şawit ke “nameyê muxabîrî xelet nusîyayo, ez tercume de rastê ey nusena.” Des deqayî badê, mi rê cewab ame, vano: “Seba ke to xeletîya mi ferq kerda, seba ke to raşt kerda û seba ke to ez xeberdar kerda, ez to rê cîya-cîya teşekur kena.” Zerrîya ey bi şawitişê mesajî rehet nêbî, coka mi ewnîya ke telefonê mi gina piro. Seke xo deyndar hîs bikero, wina nermek û nazik, eynî çî bi vatiş zî tekrar kerd. Ez zaf binê tesîrê nê xuyê Beşîkçî de menda.

Bî panc serrî ke Zazakî.Net fealîyet de yo. Hetanî nika nê keyepelî de bi kirdkî, kurmanckî û tirkî di hezarî ra vêşêr nuşteyî weşanîyayê. Bî hîrê serrî ke ez rojnameyê Newepelî û kovara Şewçila amade kena. 59 hûmaranê Newepelî de 1250 nuşteyî, ancî yewendes hûmaranê Şewçila de 250 eserî weşanîyayê. Kenê hîrê hezar û panc sey nuşteyî. Nînan ra teber, mi da-hîris kitabî redakte kerdê. Yanî ez wazena vajî ke hetanî ewro dinyayêk lîteraturê kirdkî verê destê mi ra vîyart.

Ez gama ke nuşteyêk rast kena, ez nuştoxan rê şeklo rastkerde apey şawena û vana muqayese bikîn ke şima xeletîyanê xo bivînê. Tayê estê îstîfade kenê la zafê înan qet xo rê nêkenê derd.

Ez çiqas dîqet kena bikerî, ancî zî ge-ge yew herfe kêmî yan xelet nusîyena. Zafê reyan wendoxî mi rê mesaj nusenê ke filan nuşte de yew xeletî esta. Ez zaf keyfweş bena, cewab nusena, sipas kena, minetkarîya xo îfade kena. Çunke nîyetê xo çi beno wa bibo, yew werzo bi delîl û îsbat mi ra vajo ke to filan ca de filan çî xelet kerdo yan xelet nuşto, ez zaf şa bena. Axir mi rê faydeyê xo beno. Qey ez memnun nêbî ke?

Zaf normal o ke merdim xeletî bikero. Labelê xeletî de îsrarkerdiş yan înkarkerdiş baş nîyo! Ancî eke kesêk xeletîya merdimî vajo, qet rast nîyo ke merdim çuwaya xo bigîro û nîyetê vatoxî tehqîq bikero. Çîyo hîna xirab, merdim werzo kîseyê xo ra nîyetê vatoxî xirabîye ser tebîr bikero, xora hîç rast nîyo!

Ez zana û Homayê mi zano ke rastkerdişê nuşteyanê kirdkî çiqas zor o. Zaf zehmet o, çunke zafê însanê ma gama ke nusenê, xeyret nêkenê ke rast binusê. Nuştişê xo cidî nêgênê. Mesela, ti ewnênî camêrdî unîversîte wenda, kitabê ey bîle weşanîyayo, la eynî cumle de nameyê “Anqara” bi herfa girde nameyê “gimgim”î bi herfa hurdî nuseno. Ez ci ra persena ke her di zî nameyê taybet ê, to qey yew gird yew hurdî nuşto? To hew ke dî, yew cewab ci ra ame ke neuzûbîlah!

Ancî ti ewnîyenî, camêrd heştês serrî yo ke mîyanê xebata kirdkî de yo, xo teorîsyen, redaktorîsyen, transkrîpsîyen û hema çi û çîsyen vîneno la nuşte nuseno ke huyayîşê her û kutikan pê yeno!

Baş-xirab, rast-xelet ferq nêkeno, kirdkî de çi nusîyayo, ez wazena hemîne bidîqet biwanî. Ma vajîn, mi nuşteyê nê camêrdî wend ke tede çar sey-panc sey xeletî estê. Ez qismêkê nê xeletîyan îşaret kena û seba ke faydeyê xo nuştoxî rê bibo, ci rê şawena. To hew ke dî cewabêk şawit ke eynî viriteyê marî!

Çîyo ecêb, mi nêdîyo hetanî nika kesî vato cayê ke to îşaret kerdo yan çîyo ke ti vanî xelet o. Hezar û hezar çî vanê labelê xeletîyanê xo ra hîç behs nêkenê!

Mesrefê na hûmare Xarpêt ra Îdrîs Yazarî û embazanê xo da. Keyeyê înan awan bo. Newepel, rojnameyê heme kirdan o. Ganî her kes cayê xo ra wayîrîye bikero. …*

____________

*Newepel, Rojnameyo Kulturî, Hûmare 59, Dîyarbekir, Çele 2014, r. 2