zazaki.net
07 Kanûne 2024 Şeme
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
15 Sibate 2020 Şeme 09:24

Ludwig Paul: Zazalar Kürd, Zazakî Kürdî Bir Dildir

Ludwig Paul, Zazaların Kürd olduğunu ve Zazakînin Kürdî bir “dil” olduğunu, her dil bir millettir teorisinin doğru olmadığını, bir milletin birçok dilinin olabileceğini söyledi.

Prof. Dr. Ludwig Paul, Almanya’da, Hamburg Üniversitesi’nde öğretim görevlisidir, İranologdur. Kürtçe üzerine çalışmaları, yazıları vardır. Daha önce yazılarını, röportajlarını okumuştum. Geçen yaz, iki gün arka arkaya uğramıştı, kendisiyle tanışmış, sohbet etmiştik.

14.02.2020 tarihinde, Diyarbakır’da, Dicle Üniversitesi’ne bağlı bir enstitü sınıfında, “The History of Iranian Languages” başlıklı bir sunum yaptı. Öğretim görevlisi bir arkadaşın daveti üzerine biz de katıldık. Yaklaşık otuz kadar dinleyici vardı.

Profesör, sunumunda yedi-sekiz slaytta İrani dillerden yaklaşık kırk kadar sözcük karşılaştırarak Fonoloji (Sesbilgisi) açısından teknik bir şekilde kimi ses değişimlerini gösterdi, buna Morfoloji (Biçimbilim) açısından da birkaç örnek ekledi ve bu şekilde İrani dilleri nasıl tanımladıklarını anlattı.

Buna itiraz ettik. Sadece Fonoloji ve Morfoloji açısından birkaç örnek üzerinden diller tasnif edilemez, dedik.

Profesör, örneğin, S sesinin H sesine dönüşümünden söz ederken Kürtçe ve Farsça’da on sayısı olan “deh” sözcüğünü örnek vermişti, Zazakî’de bunun “des” olduğunu söylemişti. Biz de, Farça’da balık sözcüğünün “mahî” olduğunu ama Kürtçede (Zazakî, Kurmancî ve diğer tüm lehçelerde) “Mase/î” olduğunu söyledik. Dolayısıyla, dil üzerinde çalışanların, sadece kimi sözcükleri aradan seçerek, teknik açıdan değerlendirerek öyle birkaç ses değişimi üzerinden dilleri tanımlamalarının, kategorileştirmelerinin ve daha sonra da kimlik tayin edici zemin yaratmaya çalışmalarının doğru olamayacağını söyledik.  

Asıl olarak Kürtçe diyalektleri arasındaki ortak özelliklere hiç değinmeden, bu şekilde sözcük seçerek az sayıdaki farklılıklara odaklandıklarını söyledik. Kaldı ki, İrani diller arasında hem yoğun bir sözcük alışverişi söz konusu hem de ses değişiminin öyle sistematik olmadığını, istikrarlı bir ses farklılaşmasının mümkün olmadığını, konunun oldukça karmaşık olduğunu söylemeye çalıştık. Kürtçe’nin karakteristik bir sistemsel yapısının olduğunu, Kürtçe lehçelerine asıl bu açıdan bakılması gerektiğini söyledik. Örneğin, Kurmancî ve Zazakî lehçeleri Akuzatif ve Ergativ sistem açısından, buna bağlı olarak sade ve bükünlü olmadan kaynaklı çiftliliğin, diyelimki “ben” zamirinin “ez” ve “min” şeklinde iki formunun oluşu, yine, sözcüklerin eril, dişil ve çoğul olma özellikleri açısından bir elmanın iki yarısı olduğunu söyledik.

Prof. Ludwig Paul, sunumunu zayıf bir Kurmancî-Zazakî karışımı ile yaptı, arada, itirazlarımıza İngilizce cevaplar verdi. Arkadaşlar, tercüme etmeye çalıştı ama ne kadarını aktarabildiklerini bilemiyorum. Bu şekilde, dil konusundan dolayı, birbirimizi çok da sağlıklı bir şekilde anladığımızı, yeterli iletişim kurabildiğimizi düşünmüyorum. Ama kaba taslak, karşılıklı olarak ne düşündüğümüzü anladığımızı düşünüyorum.

Ludwig Paul, Zazaların Kürd olduğunu ve Zazakînin Kürdi bir “dil” olduğunu söyledi. “Her dil bir millettir” teorisinin nasyonalist bir düşünceden kaynaklandığını ve doğru olmadığını buna ekledi. Bunun çok geride kalmış bir düşünce olduğunu özellikle vurguladı. Bir milletin birçok dilinin olabileceğini, Türk dillerinin olmasını buna örnek gösterdi.

Biz de, Türkler, bütün dillerini “lehçe” olarak tanımlamış, “uzak lehçe” ve “yakın lehçe” şeklinden kategorileştirmiş olduklarını anlattık. Ludwig Paul, Türkolog olmadığını ama Türklerin metodunun yanlış olduğunu söyledi.

Biz, buna da itiraz ettik, bunun kriterinin ne olduğunu açıklamasını söyledik, Türklerin kendi dillerini tanımlamalarının nasıl yanlış olşabileceğini sorduk. Cevaplayamadı.

Biz, dilbilimsel çalışmalarda yöntemlerin ve buna bağlı olarak tanımların da kesin olarak doğru olmadığı gibi yanlış da olmayabileceğini söyledik. İşte, her dilbilimcinin, her milletin kendince bir tarifi olduğunu, kendini ve dilini kendine göre tanımladığını, tanımlayabileceğini söyledik.

Ludwig Paul, bunun doğru olduğunu, eğer istersem Amerika’da konuşulan İngilizceyi Almancanın bir lehçesi olarak da kanıtlayabileceğini söyledi. Ama metot konusunda, Mackenzie’nin çok iyi bir dilbilimci ve İranist olduğunu, hocası olduğunu, hayatı boyunca tek bir kişiye doktora verdiğini, o da kendisi olduğunu söyledi. Mackenzie’nin metoduna güvendiğini, inandığını söyledi.

Biz de, hocası olduğundan ve kendisine doktora verdiğinden dolayı duygusal olarak Mackenzie’nin metoduna, görüşlerine bağlanmış olabileceğini söyledik.

Sonuç olarak, Prof. Dr. Ludwig Paul’un uyguladığı metodun dilleri tanımlamada yeterli olmadığı, olamayacağını, ikna edici olmaktan çok uzak olduğunu gördük ve ilettik. İngilizce olarak verdiği cevapta, eğer yanlış tercüme edilmemişse, kendisinin kullandığı metoda yanlış denilmesini umursamayacağını söyledi.

Fonoloji ve Morfoloji esas alınarak seçilmiş birkaç uç örnek üzerinden diller tanımlanamaz. Doğrusu, bunlarla birlikte Leksikoloji (Sözcükbilim), Sentaks (Sözdizim), Semantik (Anlambilim), Söz öbekleri, dilin sistemsel yapısı ve Kültürel ögeleri, örneğin sözel kalıplar, öbekler; deyimler ve atasözleri vs. açılardan dil komple ele alınmalı, eğer tanımlanacaksa budan sonra tanımlanmaya çalışılmalıdır. Kaldı ki dil değişkendir ve öyle kesin sınırlarla tanımlanacak bir şey de değildir. Her dilbilimcinin hatta her milletin kendince bir dil veya lehçe tarifi vardır ve bunlar oldukça farklı olabilir. Dil üzerine çalışanlar, bunu yok sayarak sadece teknik açıdan bakarak öyle birkaç ses değişimi üzerinden dilleri dışarıdan tanımlamaları, kategorileştirmeleri doğru olmadığı gibi bilimsel de olamaz.
___________
Video için tıklayınız>>>

Na xebere 5690 rey wanîyaya
ŞÎROVEYÎ
19 çeşit zazacı vardır
Kokteyl Dil
Daha önce Bir iki yorum yazdım yayınlanmadı, altı üstü bir iki yorum idiler. Hakaret de yoktu . Ama yayınlanmadı . Yapılan bir yorumda bana kaç çeşit zazacı var diye sorulmuş. Ben 19 diyorum. Covid-19 gibi mutasyona uğruyorlar . Misal o soruyu soran da baya mutasyon geçirmiş . Zazaci iken mutasyona uğrayarak Rna’sını değiştiriyor. Ben ilk gün de son gün de şunu diyorum. Yılmaz Güney iyi bir sinemacıydı . İyi de bir insan . Ama algısı mutasyona uğramamıştı. Babam Zaza , anam Kürt derken neyi ayırt ediyordu ? Yılmaz Güneyde bir Anomali mi vardı ?algı operasyonu Suni bir İşdir. İnsanları ötekileştirmeyin. 70’lerin milliyetçiliği, 90ların koruculuğu zazaciliğin temeli demek kısmen doğru olsa da ahlaki gelmiyor bana. Kurmanclarda böyle bir refleks hiç olmadı mesela . Bir ulus var ise ortada zaten vardır hewraman lurr lek soran zaza . Lur çıkıp derse ki Lur eskidir Zaza çıkıp derse ki Zaza eskidir derse diyorsa senin Ulusun bu yüzden çöküyorsa kusura bakma sen kendine başka bir ayak bul ya da her ayağı aynı sağlamlık da bas. Kalabalıktır diye 24 saat Çinceye mi maruz kalıp öğrenelim . Türk ulus fikri bile bunu yapmıyor Azerbaycan var Özbekistan var Kazakistan var var da var. Niye var diye kimse çıkıp sormuyor hepiniz Türksünüz zaten başka adlandırmalara gerek yok diyen görmedim . Bırakın istanı mistanı Şimdilik 24 saat yayın yapan bir zazaki kanal olsun Kürt milliyetçilerince açılsın , para mı yok var , adam mı yok var, Roşan lezgin ve çalışma arkadaşları boş adam değiller donanımlı hepsi , dediğim gibi 7/24 yayın varsa zazaki ben de Kürt milliyetçisiyim zaten , hadi buyurun , cevaben topu bana atmaya çalışmayın . Baba atarsanız topu ben başka sistem oynatırım takımı.
____________
“Daha önce Bir iki yorum yazdım yayınlanmadı, altı üstü bir iki yorum idiler” diyorsun.
Ama bu doğru değil! “Kokteyl Dil” sahte adıyla bu yazıya gelen tek Bir (1) yorum yayınlanmadı.
1 yorum, sadece 1 yorumdur, “Bir iki yorum” olamaz.
İkincisi, silinen yorum, düşünce beyanı veya gerçekten Yorum değildi, şahısların adları hakında kesinlikle YALAN saçmalıklardı, hakaret doluydu.
Bir de, şahısların isimlerini karşılaştırıp, ne demek istediği anlaşılmayan, ipe sapa gelmez saçmalıklardı.
Yalan ve hakaretleri buraya yazmak doğru olmadığı gibi yayınlamamız da düşünülmemeli.

05 Nîsane 2020 Yewşeme 18:34
Yılmaz G. Yaşasın..... Kürdistan
Kokteyl Dile
Yılmaz Güney Kürtlüğünü savunan bir insandı. “ Babam zaza “ derken, zazaları ayrı bir millet olarak görmüyor. Öyle olsaydı, her zaman her yerde “ Yaşasın Kürdistan ...” demezdi. Oysa Yılmaz Güney Kürtlüğünü her zaman her şart altında dile getirmiştir. Bunun böyle olduğunu ıspatlayan videolar da vardır. Örneğin: 1984 de Newroz konuşması:

https://www.youtube.com/watch?v=-Vfb6T6tyTk

Çoğu insanımız genelde okumadan, örneğin; dil nedir? Lehçe nedir? Aralarindaki fark nedir? Neden ayrılırlar? Dilleri ayrı, ırkları ayrı olan milletler varmı? yada ırkları ayrı, dilleri ayrı olan milletler varmı? Yada, neden bazı insanların birden çok anadili var? Vb. gibi sorulara cevap arayacaklarına kolaycılığa kaçarak, bu şöyle dedi, falankes böyle dedi, diyerek kendilerini tatmin ediyorlar. Örneğin; neden bir çok zazacı grup var? Hiç araştırdınmı sayın KOktyl Dil?
14 Adare 2020 Şeme 13:10
Yorum 2
Kokteyl dil
Yılmaz Güney bir demecinde annem Kürt babam Zaza dediğini hepimiz biliyoruz. Kimse zaza ile kurmancın ayrı dünyaların insanı demiyor diyemez dememeli.diyen var ise yanlıştır . Ama toplumsal algı Yılmaz Güney’in Ziya Gökalp’in yaptığı tespitle beraber Türkçe ifadesiyle Kürt kurmanc olarak karşılık bulmuş Yılmaz Güney’in ifadesi bu algılamanın resmi vesikasıdır . Toplumsal algı da budur. Biz bunu değiştirmek istiyoruz çünkü gerekçelerimiz var diyorsanız o da sizin bileceğiniz iştir elbette .
_____________
Hiç Kürdçe (Kurmancî ve Zazakî) bilmeden sadece Türkçe kapsamı içinde düşünüp Türk bakış açısıyla bakarsak helbette Yılmaz Güney gibi düşünür ve Türkçe olarak söylenmiş her şeyi "resmi vesika" olarak görürüz!
Ama hakikat öyle değildir... (Roşan Lezgîn)
05 Adare 2020 Panşeme 22:54