KITABÊ ROŞAN LEZGÎNÎ “HALÎN”Î SER O

Vernî de ez seba nuştişê kitabê “Halîn”î Roşan Lezgînî tebrîk keno. Na xebate seba kirmanckî yew keda pîl a. No kitabê Roşan Lezgînî yê hîkayeyan ê dîyin o. Kitabo verên, “Binê Dara Valerê De” bi. Halîn nê hîrês hîkayeyan ra yeno meydan: Wayîrê Zimbêlan, Hêrsê Sitûna Mermere, Tena Estarey Şahid Bîy, Kema Hewirsî, Mergê Yew Kutikê Esîlî, Elametê Qîyametî, Birîna ke Çareyê Mi de ya, Pêrodayîşê Kutikan, Perşe, Xayîn, Serkewtena Zerencan, Ziwano Mehellî, Halîn.

Hîkayeya peyêne “Halîn”î, nameyê xo dayo kitabî. Ez wazeno nê hîkayeyan ra behsê çend heban biko. Problemê ke nê hîkayeyan de behs beno, ma cuya (heyato) rojane de raştê înan yenî. Mavajîme “Ziwano Mehellî” nînan ra yew o. Na hîkaye de, kurdî çiqas dejenere bîyê/benê, biney aseno. Xortî ziwanê kurdkî çi wext gurenenî, çi wext kurdkî û tirkî têmîyan kenî, çiqas asîmîle bîyê û miletê ma çiqas bîyo vengêr (peygoşkerda), ma eşkenî hîkaye de bivînî. “Mergê Yew Kutikê Esîlî” hîkayeyêka enteresan a ke wexto ke mi wende ez zaf şa biya. Tesîrê na hîkaye mi ser o zaf bibi ke, wendiş de, cayo ke behsê ey bînî ameynî çimanê mi ver û mi yew qirne ra temaşeyê bîyayîşanê hîkaye kerdinî. Wayîrê xo ra heskerdiş, wayîrê xo ra cîyamendiş, wayîrê xo dimaşîyayîş, qezakerdiş û merdişê kutikî zaf weş teswîr bîyo û bi zerrîweşî wanîyêno.

Ma bêrî hîkayeya peyene, “Halîn”î ser. Roşan Lezgîn bi xo qehremanê na hîkaye yo. Qehremano bîn û cinîya xo yew dewe de ciwîyênî û çîyê ke înan sere ra vîyartê, nêameyê nuştiş. Hîkayeyê ke wina yenê nuştiş, seba averşîyayîşê kirmanckî zaf baş î. Kirmanckî de heta nika zaf çîyî nêameyê nuştiş. No sebeb ra nuşteyî zaf muhîm î. No kitab no het ra zî zaf muhîm o û hetê gramerî ra ez mird kerda.

Eke ma hîkayeyanê “Binê Dara Valerê de” û yê “Halîn’”î bidî têver, muqayese bikî, mabênê înan de tayê ferqî asenî. Halîn de çekuyê standardî hîna zaf ameyê gurenayîş û tesîrê kurmanckî hîna kêmî yo. Labelê tede tayê çekuyê xerîbî estê ke mi nêeşka manaya înan bivîno. Seba nê çekuyan eke yew ferhengeko qijkek peynîya kitabî de bibînî hîna baş bînî. Hêvîya mi a ya ke wexto ameyox, bibo wextê averşîyayîş û serkewtişê ziwanê kurdkî.

__________

No nuşte “Vate, Kovara Kulturî, Hûmare 28, Îstanbul, Hamnan 2007, rîpel 76-77” de weşanîyayo.