Ferhengê Îdyomanê Kirdkî (Zazakî) Vejîya

Çapa diyina hîrakerdîye ya Ferhegê Îdyomanê Kirdkî (Zazakî) Diyarbekir de Weşanxaneyê Roşna ra vejîya. Çapa yewine bi nameyê Ferhengê Îdyomanê Kurdkî (Kirmanckî/Zazakî) 2005 de Îstanbul de Weşanxaneyê Vateyî ra weşanîyabî. Çapa yewine de 2700 îdyomî estbî, çapa hîrakerdîye de 4503 îdyomî estê.

Ferheng safî bi kirdkî amade biyo, yanî manaya îdyomanê kirdkî bi kirdkî îzeh biya. Ziwananê averşîyayan de enê hawa ferhengî senî amade benê, Ferhegê Îdyomanê Kirdkî (Zazakî) zî bi eynî metod û standardî de amade biyo.

Destpêkê kitabî de bi sernameyê "Derheqê Îdyomanê Ma de" derheqê îdyoman de, ancî derheqê metodê arêdayişê îdyoman de melumatê muhîmî estê. Mesela, îdyomî bi kilmekî wina tarîf biyê:  

"Yew ziwan de vate yan zî kutleya vateyanê cazib û balkêşan ke bi hawayêk qalib girewto û manaya xwu ya raştkêne ra cîya bi mana yan zî manayanê mecazî/tabîrkî meşhûr biyê û hetê zafaneyê qiseykerdoxanê ê ziwanî ra bi eynî mana yenê zanayiş ra vanê 'îdyom'. Seba ke kirdkî de xusûsî yew nameyê înan çin bi, ma çekuya "îdyom' înglîzkî ra girewte. Bi tirkî vanê 'deyim'."

Seba heme ziwanan ferhengî eserê bingeyîn ê, çimeyê eslî yê. Ferhengê îdyoman zî eynî sey ferhengê manakerdiş û îzehkerdişê çekuyan çimeyê eslî yê. Çimkî îdyomî zî sey çekuyan, ziwanê rojane de tim aktîf ê, her wext hewceyîya ma bi îdyoman esta, ma zafê çîyan sayeyê îdyoman de îfade kenê. Yanî îdyomî dîrekt parçeyê sîstemê fikirîyayişê ma yê. Heto bîn ra, terz û şeklê îdyoman sey ruhê ziwanî, karakterê ziwanî xwu de muhafeze kenê û nîşan danê.

Roşan Lezgîn, Ferhengê Îdyomanê Kirdkî (Zazakî), Weşanxaneyê Roşna (Çapa diyina hîrakerdîye), Diyarbekir, 2017, 304 rîpelî (ebad: 13.5 x 21 cm)