CİDDİ BİR TAHRİFAT ÖRNEĞİ VE ZAZACILIK FAALİYETLERİ

Son yıllarda Kürtçenin Kırmancca (Zazaca) lehçesi ve bu lehçeyi konuşanlar söz konusu olduğunda ağzı laf eden ve eli kalem tutan, özellikle de internet ortamında, ilgili-ilgisiz, anlayan-anlamayan, sıradan bir vatandaştan tutalım bakanlara kadar birçok insan dilbilimci, akademisyen, tarihçi, sosyolog vs. kesilip her gün yeni bir teori ortaya atıyor.

Bu yazıda, bu yıl Tunceli Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde öğretim görevlisi olarak işe başlayan, ama aslında “Zazacılık projesi” kapsamında “Zaza Dili ve Edebiyatı” bölüm başkanlığına atanan Yardımcı Doç. Dr. Zülfü Selcan’ın tahrifatlarından sadece bir örneğini okuyucuların dikkatine sunmaya çalışacağım.

1980 öncesinde Kürt ulusal hareketlerinden Özgürlük Yolu/KOM-KAR grubu saflarında siyasi faaliyet yürüten Zülfü Selcan, Avrupa’ya erken çıkan kişilerden biridir. Avrupa’da Kürt siyasetçi ve aydınlarıyla birlikte hareket eden Selcan, Paris Kürt Enstitüsü tarafından Eylül 1983’te ilk sayısı yayımlanan Hêvî dergisinde yazılar da yazar. Bu dönemde Zülfü Selcan yazılarında görüldüğü gibi doğal olarak bir Kürt milliyetçisidir.

Ancak, 12 Eylül 1980 darbesinden birkaç yıl sonra, kişisel bazı nedenlerle Özgürlük Yolu/KOM-KAR çevresinden ayrılan Zülfü Selcan, daha sonra Kürt ulusal hareketinden de kopar. Ardından “Zazacalık” faaliyetlerine başlayan Zülfü Selcan, Almanya’da doktora yaparak yeni tezlerine “akademik” bir kisve de kazandırmaya çalışır. Bazı çevrelerce keşfedilen Zülfü Selcan, yazdığı “Zaza Milli Meselesi Hakkında” başlıklı broşürünü, 1994’te Zaza Kültürü Yayınları arasında yayımlatır. Zaza Kültürü Yayınevi, Albay Nazmi Sevgen’in “Zazalar” başlıklı kitabını da yayımlar. Hayri Başbuğ, Nazmi Sevgen’in bu kitabını daha önce Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü’nün yayın organı olan Türk Kültürü dergisinde yayımlamıştı. 

Bingöl Üniversitesi, geçen yıl düzenlediği “Zazacılık Sempozyumu”nda Zülfü Selcan’a dört kez sunum yaptırarak, özel olarak yıldızı parlatılmak istendi. Bingöl Üniversitesi’nin Kürtleri ayrıştırma politikasına uyumluluk gösteren Tunceli Üniversitesi ise, bu yıl onu Almanya’dan özel olarak getirterek açtığı “Zaza Dili” bölümünde görevlendirdi. Çok ilginçtir ki YÖK, önemli bir kadro, birikim, tecrübe ve altyapıya sahip olan Artuklu Üniversitesi’ne normal puan üzerinden lisans programı için istediği 100 öğrenci yerine 35 öğrenci verirken, Tunceli Üniversitesi’ne ek yerleştirme programından hemen 40 öğrenci alma hakkını tanıdı.

Öğrencilerin anlattığına göre, Tunceli Üniversitesi’nde ders vermeye başlar başlamaz Zülfü Selcan ve ekibi, öğrencilerine “Burada, Zazalar Kürttür diyen varsa, bundan sonra derse gelmese daha iyi olur!” diyorlar.

Zülfü Selcan nasıl bir akademik kariyere sahip olduğunu ispatlamak için daha önce yazdığı yazılarını Tunceli Üniversitesi resmi web sitesinde de yayınlamıştır. Bu yazılarından bir tanesi özellikle çok ilginçtir. Yazı, folklorik bir derleme olduğundan, burada sadece giriş kısmının iki sürümünü aktarıyorum. Dolayısıyla okuyucu Zülfü Selcan’ın kaynağını verdiği bir yazıyı nasıl tahrif ettiğini ibretle görecektir.

Yazıda sarıya boyadığım yerler değiştirilmiş, kırmızıya boyadığım yerler ise yazıdan çıkarılmış olan bölümlerdir. Yazının Hêvî dergisinde çıkan aslı şöyledir:

“Folklorê Kurdî ebe zarava dimilkî

Her çiyo ke wertê miletî de ebe vaten û qeseykerdene vajino (edebiyat), kay beno, ebe bera pî û kalikan devam keno, ci ra folklor vajîno. Bera pî û kalikan kî hê be hê ama, resta pê. Naê ra gore folklorê Kurdî be xo, tarixê miletê Kurdî ano ra zan. Ebe vatena folkloristê Kurdî yê pîlî, yê Ordixanê Celîlî, «tarixê miletê Kurdî de teynîya folklorê Kurdî nêkoto ra destê dismên û zorkeran, yîyê ke wasto ke Kurdanê mêrxasan ebe adir û asin binê bandira xo kerê» (2).

Tarixê Kurdî de her hadîseo sosyal, herv bo, pêrodayîsê aşiran bo, haskerdene bo, pêrodayîsê verva dismênan bo, pêro lawikan û şwaran û sanikan de yênê ra zan, vajînê, qesey benê. Naye ra gore her hadîseo sosyal, qiz ra be pîl, zê ayney edebîyat de aseno. Na folklor û edebîyat de milet rind û qolae, rast û xeletîye, cwamerdênî û bêbextîye ebe usila şînat û estetîkî ano têverver. Sanikan û destanan û meselan û vatena virênan de her tim na yêna ra zan. Edebîyatê qeseykerdene de her waxt pêguretena çiyê rind û rastî be yê heq û neqî ra yênê vatene. Heto heq dayîma kuno ra hetê neqî ser, sono reseno mirodê xo. Pêrodayisê ke verva zulim û zorkariya xayinan û dismênan bena, folklorê Kurdî de ebe zarava Dimilkî zaf est ê. Pêrodayisê nianênî lawikan û sanikan de vajînê ke, miletê Kurdî tarixê xo de se kerdo se nêkerdo, se vato se nêvato, çi wasto, çi nêwasto pêro tede beno eskera.

Miletê Kurdî tarixê xo de çiturî seweta azadiya xo dismênê zalim û zorkarî de do pêro, folklor û edebîyatê Kurdî de beno arêze. Her çiqaş ke folklorê Kurdî ebe zarava (lehça) Dimilkî (Zazakî) xêlê zengîn o, hata nika keşî bine ta arê nêkerdo, pêser nêardo. Kolonîperestanê Tirkî nêverdo ke miletê Kurdî çimanê xo wekero, xo ser urzo. Yîne her çiqaş ke miletê Kurdî kerd binê bandira xo, hama bese nêkerd ke zan û kultur û folklorê ey kî werte ra Wedarê. Dismêno xayin nae rind zaneno ke, ebe siyasetê asîmîlasyonîpesew û peroz gureêno ke folklora ma kî ma dest ra bicêro. Yîne xêlê zerar da be kulturê Kurdî, xezna kulturê dey ra taê telef kerd, kerd vindî. Coka o ke, rna gune qiymetê folklorê xo, nîya ra tepîya dayîna rind bizanîme. Her çîyê folklorî yo ke kuno ra ma dest, top kerîme, biniwsîme, vindbîyaêne ra bixelesnîme.

Zarava Dimilkî de hata nika edebîyatê qeseykerdene fek ra be fek, gos ra be gos vajîyo amo. Na edebîyatê qeseykerdene de sanikî, lawikî, mesele û mertalî, vatenê virênan be vatenê bînî ra ebe tore tore vajînê.

Selcan'ın orijinal yazısında yer alan M. V. Bruinessen'in hazırladığı beş Kürtçe lehçesinin konuşulduğu yerleri gösteren harita da tahrif edilmiş ve yazıda silinmiş!

_____________

(1) Dimilkî ra, Zazakî kî vajîno. Tekstê ke ita wanine hetê Dersimî ra ê. Komentarbe fekê Dersîm de telafuzê « C » û «Ç» y niya beno:

C vengino qolind = (dz) ; cor (dzor) , cemed (dzemed)

C vengino barî = (d-j) ; cêr (d-eer) ,ciran (d_dran)

Ç vengino qolind _ (ts) ; çun (ts-tm) , çare (tsara)

Ç vengino barî _ (tp ; Çi (t$-) , çêver (t*jever)

(2) O. Ceia , C. Ceia ,* Mesele û metelokên Kurdî; Zûrich, Weşanên Ronahî, 1976, pere 1”

Kaynak: http://bnk.institutkurde.org/images/pdf/3ZFTRN9QDG.pdf

Solda yazının orijinal versiyonun yer aldığı sayfa, sağda ise tahrif edilmiş sürümünün yer aldığı sayfa görülüyor.

Şimdi de yazının Zülfü Selcan tarafından tahrif edilmiş ve Tunceli Üniversitesi resmi web sitesinde yayımlanmış olan şeklini veriyorum:

“Edebiyatê Zazay

Zılfi Selcan

Çıme: Hêvi, 1 (Paris 1983), 83-106.

Copyright: Z. Selcan

Qesê Veri1

Her çiyo ke wertê mıleti de eve qesey kerdene vaẓino (edebiyat), kay beno, eve bera pi u kalıku devam keno, cı ra folklor vaẓino. Bera pi u kalıku ki hê ve hê ama, resta pê. Naê ra gore folklorê Zazay ve ho, tarıxê mıletê Zazay ano ra zon. Tarıxê mıletê Zazay de teyniya folklorê Zazay nêkoto ra destê dısmênun u zorbazu, iyê ke wasto ke Zazaunê mêrxasu eve zorê çeke, eve adır u kıle, bınê bandıra ho kerê.

Tarıxê Mıletê Zazay de her hadiseo sosyal, herv bo, pêrodayisê aşiru bo, haskerdene bo, qewẋa Tırkun u Zazau (Kırmancu) bo, pêro lawıkun u şüarun u sanıku de yenê ra zon, vaẓinê, qesey benê. Nae ra gore her hadiseo sosyal, qız ra ve pil, ẓê ayney edebiyat de oseno. Na folklor u edebiyat de mılet rınd u qolae, rast u ẋeletiye, cüamerdêni u bêbextiye eve usılê şinat u estetiki ano têverver. Sanıkun u destanun u meselun u qesunê vırênu de her tım na yena ra zon. Edebiyato vate de her waxt pêguretena çiyê rınd u rasti ve yê heq u neqi ra vaẓinê. Heto heq dayima kuno ra hetê neqi ser, sono reseno mırodê ho. ##Pêrodayisê ke verva zulım u zorkariya xayinun u dısmênu bena, folklorê Zazay de zof estê. Pêrodayisê nianêni lawıkun u sanıku de vaẓinê ke, mıletê Zazay tarıxê ho de sekerdo senêkerdo, sevato senêvato, çı wasto, çı nêwasto pêro tede beno eskera.

Mıletê Zazay tarıxê ho de çıturi seweta serbestiya ho dısmênê zalım u goneweri de do pêro, folklor u edebiyatê Zazay de beno arêze. Her çıqaş ke folklorê Zazay xelê zengino, hata nıka keşi bıne ra arê nêkerdo, pêser neardo. Kolonialistunê Tırki neverdo ke mıletê Zazay çımunê ho wekero, ho ser urzo. İne her cıqaşi ke mıletê Zazay kerd bınê bandıra ho, hama bese nêkerd ke zon u kultur u folklorê ey ki werte ra wedarê. Dısmêno xayin nae rınd zoneno ke, eve siyasetê asimilasyoni pesew u peroz gureêno ke folklora ma ki ma dest ra bıcero. İne xêlê zerar da ve kulturê Zazay, ẋezna kulturê dey ra taê telef kerd, kerd vindi. Cokao ke, ma gune qıymetê folklorê ho, niya ra tepiya dayina rınd bızonime. Her çiyê folklorio ke kuno ra ma dest, top kerime, bınoşime, vindbiyaene ra bıxelesnime.

Zonê Zazaki de hata nıka edebiyatê qesey kerdene, pil ra ve qıẓi, az ve az, vaẓiyo amo. Na edebiyatê qesey kerdene de sanıki, lawıki, mesele u mertali. vatenê vırênu ve vatenê b ini ra eve tore tore vaẓinê.

Welatê Mıletê Zazay: Zazaistan 

_____

1 Tekstê ke ita noşiyê, hetê Dêrsımi raê. Fekê Dêrsımi de telafuzê ‘c’ u ‘ç’ y niya beno:

c + vengıno qolınd > [dz]: cor [dzor], cemed [‘demed]

c + vengıno bari > [d`]: cêr [cer], ciran [c3i’ran]

ç + vengıno qolınd > [ts]: çım [tsim], çare [tsa’re]

ç + vengıno bari > [t9]: çi [tSi], çêver [tSe’ver]”

Kaynak: http://www.tunceli.edu.tr/akademik/fakulteler/edebiyat/bolum/doded/zaded/EdebiyateZazay1.pdf

Zazacılığın, böylesine katı Kürt düşmanlığının, durup dururken nasıl ortaya çıktığını hep merak ederdim. Böylece bu yazı sayesinde bunun önemli bir kaynağına ulaşmış oldum. Meğerse yazılı metinler tam da bu şekilde tahrif edilerek Kürtler “Zaza milleti” ve konuştukları Dımıli lehçesi de “Zaza dili” oluyormuş! Çok ilginçtir, “Zazaistan”adıyla da işte bu şekilde bir Türk üniversitesinin resmi web sitesinde karşılaşmış oldum. Örneğin eğer Kürdistan yazılsa Türkiye üniversiteleri, YÖK kabul etmez ama Zazaistan olabiliyor. Kürdistan olmasın da ne olursa olsun! Kürdistan adı, tarihte en azından 900 yıldır kullanılır, ama yasak. Zülfü ve arkadaşlarının 1980 cuntasından sonra, Kürt hareketinden kopunca uydurdukları Zazaistan adı ise serbest.

Zülfü Selcan, Paris Kürt Enstitüsü’nün yayın organı olan Hêvî dergisinde yayımlanmış olan yazısını bizzat kendisi tahrif ederek yeniden yayımlıyor. Başlı başına bu tahrifat ve birkaç yıl önce uydurulan Zazaistan adı bile “Zazacılık ve “Zazacanın ayrı bir dil”, “Zazaların ayrı bir millet” olduğu tezlerinin ne kadar ciddiyetten uzak ve bilimsel temellerden yoksun olduğunu göstermesi bakımından ilginç bir örnek değil midir?

Kuşkusuz bir yazar eski yazılarını yeniden yayınlarken not düşmek kaydıyla makalesine küçük bazı ilaveler yapabilir veya kimi imla hatalarını düzeltebilir. Bu durum, akademik çalışmalarda doğaldır. Ama bir yazıdaki milleti, dili değiştirmek, yazının alfabesini, içeriğini, temel yapısını vb. değiştirmenin, yazıyı ters yüz etmenin bilimle, akademik çalışma ahlakıyla herhangi bir ilgisi var mı? Üstelik kaynak göstermişken! Örneğin, yazar yazısının ilk sürümünde “büyük Kürt folkloristi” olarak tanımladığı “Ordîxanê Celîl”den söz ediyor ve düşüncelerini tırnak içerisinde naklediyor, bunu dipnotlu bir alıntı olarak da belirtiyor. Ama yine aynı yazarın bizzat kendisi, yazısının ikinci versiyonunda dipnotuyla birlikte Ordîxanê Celîl'in adını siliyor ama alıntıladığı Kürt folkloruyla ilgili düşünceleri kalıyor. Bu düşünceler şu anda sanki Selcan'a aitmiş gibi görünüyor. Yani Zülfü Selcan, açık bir şekilde "intihal" yapıyor.

İlk yazıda yer alan “Kürt” sözcüğü veya “Kürt milleti” ibarelerinin hemen hepsinin yerine ikinci yazıda “Zaza” sözcüğü ve “Zaza milleti” ibareleri geçiriliyor. “Dımıli lehçesi” yerine ise “Zaza dili” ibaresini koyuyor. Dikkat çeken önemli bir nokta da yazının orijinalinde yer alan “düşmanlar” tabirinin yazının yeni versiyonunda “Türkler” şeklinde yazılmış olmasıdır!

Söz konusu yazının “lügatçe” bölümünü de tahrif etmiş Zülfü Selcan. Orijinal metinde başlık “FERHENGOK DIMILKÎ-KURMANCÎ-TIRKΔ iken, Tunceli Üniversitesi resmi web sitesinde yayınlanan versiyonda “FERHENG? ZAZAKİ - KIRDASKİ - TIRKİ” şeklinde tahrif edilmiştir. Ama dalgınlığına gelmiş olacak ki orijinal metnin “lügatçe”sinde yazdığı şu kısım tahrifattan kurtulmuştur:

Kirmanc n          Kurmanc          Kirmanc veya Kürt

Kirmanciye m    Kurmancîtî       Kürtlük

Aslında mesele tahrifata girdiğinden, ne yaparsa yapsın, bir yerde açık vermek durumunda kalıyor. Yani Tunceli Üniversitesi resmi web sitesinde yayımlanan Selcan’ın tahrif edilmiş metnine göre bile hala “Kırmanc” yani Zaza Kürttür, “Kirmanciye” ise Kürtlüktür.

Düşünün ki bu tür tahrifatları yapan bu zat şu anda Tunceli Üniversitesi’nde bölüm başkanıdır ve çocuklarımıza ders veriyor.

Burada özellikle Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’e sormak istiyorum:

Böyle bir “bilimsel ahlak”a sahip birilerinin anlattığı hangi derse, yazdığı hangi yazıya, gönderdiği hangi rapora inanılır ve güvenilir? Siz bu şahsın öğrencisi olsanız kendisine inanır mısınız? Kendi çocuğunuza ders verirse içiniz rahat eder mi?

Bingöl Üniversitesi yönetiminin malum amaçlar doğrultusunda yürüttüğü faaliyetler ve akabinde yapılan kimi telkinler sonucu Bingöl’de “Zazaca ayrı bir dildir” açıklamasını yapan Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer’in uzmanlığına güvendiği, bilim adamı ve akademisyen olarak lanse edilen kişilerin bilimsel anlayışı işte budur!

Aslında Zülfü Selcan’ın “Zazacılık” faaliyetlerine başladıktan sonraki diğer yazınsal faaliyetleri de bu minvaldedir. Ama bu yazıda sadece bir üniversitenin resmi web sitesinde referans yazı olarak yayımlanmış, kaynağı belirtilmiş makaleyi örnek olarak gösterdim. Gerisini artık siz düşünün!