EZ Û HEVALÊ MIN Ê FACEBOOKÎ

Wexto ke enê telefonê destan newe vejîyaybî, qasê bêtêlê polîsan gird bî. Qilifê înan estbî, camêrdan qayişê xwu wa vîyarnayêne û cîhazê telefonî winî sey demançeyî dekerdêne zereyê ci. Eynî seke zemanêk xortan gama ke fotograf antêne saete destê xwu de mojnayêne, wayirê telefonan zî qilif ardêne hetê vernî ke biaseyo, winî pê hewa eştêne, fors kerdêne.

Rojêk verê bufeya mi de xort û keynayêk munaqeşe kerd. Ez zere de biya la vengê înan zaf weş ameyêne mi. Yanî bêhemd, mi hem ê dîyêne hem zî goşdarîya înan kerdêne. Keyneke vatêne "Ez to nêwazena, ez to ra hesnêkena, fek mi ra verade, mi dima megeyre!" Lajekî israr kerdêne ke keyneke ey dir hevaltî bikero. Lajekî va "Ez zana, ti ê bênamusî dir hevaltî kena coka ti ri nêdana mi." Û mi dî dest eşt qilif, telefonê xwu vet, hewa ra berd ard, va "Eke erebaya ey esta, yê mi zî, telefonê mi esto!" Yanî o wext telefonê destan hendayê yew ereba qîymetin bi ha!

Çiyo ke winî tede fors esto, fîyaqa esto, ez fedî kena xwu rê bigêrî. Yanî ê wextan ez zaf şermayêne ke xwu rê yew telefonê destan bigêrî. Badê ke mi ewnîya êdî Elîyo cîranê ma ke çiman ra hafiz o zî girewto, heto bîn ra, zafê hevalan mi rê serhevde kerdêne vatêne "ti qîymîş nêbenê xwu rê yew telefon bigêrê" ez mecbur menda. Mi zî xwu rê qotêk telefon girewt. Bî hewtês serrî. La numreyê mi tim eynî yo.

Bi eno qayde, hema vajêne ke zafê çiyan de ez hetê peynî ra, peynîya her kesî ra dinya teqîb kena. Milet vano qey ez kitaban wanena, ez nusnena, ez her çî zana, la qet raşt nîyo. Zafê çiyan de ez uzrin a; laj û keynayê şarî mi teyşan benê awe ser teyşan anê. Wulay şar bi estore şino ez peyatî.

Hesabê min ê Facebookî zî eno qayde bi. Mi ewnîya tutê vizêrînî zî ha wayirê yew hesabê Facebookî yê, mi va, dê hela ez zî xwu rê yew hesab akerî, qey qîyamet nêwurzeno. Verî mi bi şerminikî tay-tay çî pare kerdî, heta ke şermê mi şikîya. Tam bî hîrê serrî Facebookê mi esto.

Facebook mi rê zaf baş o, însanan ra zafêr mi ra heskeno. Zafê rojan, ez senî akena, mi ra vano "Rojbaş Roşan". Û tim vano "Ti çi fikirîyenê?" Mi teşwîq keno ke ez bifikirîyî, fikrê xwu binusnî. Ge-ge jest keno, fotografanê mi newe ra mojneno, serrgêra biyayişê hevalan ano mi vîr, vano eke ti wazenê înan rê mesaj bişawe. Ge-ge mi rê xisûsî vîdeoyan virazeno, keyfê mi ano. Enê heme xizmetî, keremê zerrîya xwu ra keno. Wulay zaf baş o. Ez ci rê minetkar a.

Beno ke sayeyê Facebookî de servîsê nimiteyî yê dewlete yan zî kesê nîyetxirabî, merdimê xêrnexwazî zî firsend vînenê ke Facebook de mi teqîb bikerê. Mi rê hîç ferq nêkeno. Tu çîyêkê min o nimite yan zî yew fealîyetê min o binfiskî çin o ke. Kam teqîb keno wa bikero. Wazenê wa bêrê keyeyê mi zî. Ez bi heme kulfetê xwu ha meydan de.

Ez Facebook de raştê zaf melumatanê muhîman yena, ez zafê qewimîyayişan ra xeberdar bena. Zaf kesî mi dir têkilî nanê ro. Hîna zaf bi mesaj merheba danê mi, persê mi kenê, çiyan persenê. Gama ke ez çîyêk pare kena, ecibnenê, bin de şirove kenê.

Facebook de zaf merdimê maqulî zî estê, kesê zaf entîqayî zî estê. Mesajê înan zî winî yê. Dûrê hizûrê şima, tayê estê eynî seke kîlotanê dirnayeyan ra vejîyê teber, to dî bi tirkî va: "Yaw sence bu Zazaca nedir?" Persêka gilovere. Ti kam hetî ser kaş bikerê, ê hetî ser şina. Ez çi cewab bidî? Ez vana: "Örneğin hangi tarafı nedir?" Ez êdî ci ra nêxelisîyena. Rîyê înan rîyê kerge yo.

Kam beno wa bibo, çi perseno wa biperso, ez cewabê hemîne dana. Eke îdare bibo, maqul bo, heta ke mumkin o, ez dewam kena. La ez biewnî bêedeb o, Facebookî yew alternartîfo baş dayo mi, ez gêna bin ra asteng kena. Ez vana "De şo!"

Emser, aşma adarî bî, yewî bi tirkî winî nuştbi: "Ben filanca (!) üniversitede Zazaca Bölümünde okuyorum. Bitirme tezi için bana acil olarak atasözleri lazım. Elinde ne kadar varsa, gönder."

Hende! Ne selam ne kelam. Ez nika enê merdimî ra vajî se?

Ez vana qey Homayî aqil dayo her kesî la dima taykine de poşman biyo, apey girewto. Ya Rebî, ti ma aqil ra nêkerê. Amîn!

Herçiqas vano ez qismê zazakî de wanena zî ancî ez emîn nêbîya ke zazakî zano yan fam keno. Çimkî ez ha baş zana, zafê mamistanê înan bi xwu zazakî nêzanê, nêzanê qisey zî bikerê. Ez yewna het ra zî fikirîyaya, mi xwu rê va, eke lajek zazakî bizano zî beno ke zazakîya mi ra fam nêkero, çimkî ez vînena, bi tirkî vanê "Orijinal Zazaca bizimkidir!" Labelê mi heta ewro hema ena "zazakîya înan a orîjînale" nêdîya. Coka mi bi tirkî cewab da, mi va: "Merhaba. Canım benim, Zazaca Bölümünde okuduğun için seni tebrik ediyorum, başarılar diliyorum. Elimden ne gelirse sizlere yardım etmeğe hazırım her zaman. Öncelikle önerim şudur: Eğer bulabilme imkanın varsa, Vate dergisi ve Newepel gazetesinin sayılarında birçok atasözü yayınlanmış. Önce bunu denemeye çalış."

Lajekî derhal, sanîye de cewab da, va: "Xalo, bana atasözleri lazım. Gönderiyorsan gönder, beni oyalama. Yoksa benim Newepel-mewepel ile, Vate-mate ile işim olmaz!"

Ez vajî se nika? Ez cayê xwu de sey heykelî cemidîyaya. Gwunî canê mi de vinderte. Çimê mi bi xwu bîyî sûr, astikê zincîya mi veşa, jan kerd. Çimê mi bîyî pirrî hesirî. Ekranê komputurî verê çimê mi de kewt mîyanê mij û dûmanî, heme herfî kewtî têmîyan. Mezgê mi îstop kerd. Heme ezayê canê mi betal bîyî…

Mevaje ke o mîyan de xanime ameya berê odaya mi akerdo, veng dayo vato "Areyî hedre ya". Tobe, wad bo ke mi vengê aye şinawito. Awe dekewta zincîya mi. Seke ez zekemî biya, mi pê desmalkaxide zincîya xwu kerdêne pank, fişefiş kewta mi ser, mi dî xanime mîyanê berî ra bi vengêko heredan, bineyke zî hêrsin, va "Veng nîno to? Çay bî serdin!"

Ma wextê areyî, mîyanroje û şamî kul dekenê pîzeyê ena feqîre. Sifre kena hedre, heta ma sifreyî ser o ana pêser, helak bena. Vana "Ez hende xizmet kena, ez werd kena hedre, zorê mi nêşino. La ez sifre nana ro, şima heta yenê, her çî beno serdin. Ez enê xûyê şima ver tetirxan bîya…"  

Veng mi ra nêvejya. Mi cesaret nêkerd ez ageyrî bi ê halê xwu biewnî rîyê xanime ra. Ez nêeşkaya şirî mîyanê tutan serê sifreyî de zî ronişî. Ez şîya banyo, kewta binê awe, awe hesirê mi şutî...