zazaki.net
19 Adare 2024 Sêşeme
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
07 Tebaxe 2009 Îne 11:40

Ehmedê Xasî

Bîyografî:
Zazakî.NET

EHMEDÊ XASÎ

Ehmedê Xasî nuştoxo tewr verên yê kirdkî (kirmanckî, zazakî, dimilkî) yo. Serra 1867 (hîcrî: 1283) de nehîyeya Licê Hezan de ameyo dinya, 18 sibate 1951 de Hezan de dinya ra bar kerdo. Mezelê ey Hezan de yo.

Nameyê ey Ehmedê Sofî Hesenî yo. Mîyanê şarî de bi nameyê Xasî, Ehmedê Xasî, Seydayê Xasî û Xoceyo Xasî zî şinasîyeno. Nameyê babîyê ey Hesen, dadîya ey zî Medîna ya. Nameyê kalikê ey Mela Osman, nameyê babîyê kalikê ey Emer û nameyê kalikê kalikê ey zî Xan Ehmed o. Kalikê ey Mela Osman ameyo Hezan de melayî kerda û êdî na dewe de mendo.

Xasî tehsîlê xo Medreseyê Mesudîye yê Dîyarbekirî de temam kerdo. Îcazeyê xo destê muderris muftî Îbrahîm Efendî ra girewto (Hîcrî, 1 rebîulaxir 1320). Perwerdeyê tesewufî zî verê şêxê neqşebendî Şêx Evdilqadirê Hezanî het temam kerdo. Îcazeyê şêxîtî girewto la çi rey şêxîtî nêkerda.

Xasî, wextê xo de memurîye zî kerda. Hezîrana serra 1330 (H.) de seba muderrisîya merkezê Dîyarbekirî tayîn beno. Dima temmuza 1331 (H.) de bi se quriş meaş seba muderrisîya dewa xo Hezanî tayîn beno. Badê ke demeyêk nê wezîfeyî keno, na rey seba muftîyîya Licê tayîn beno la demeyêko kilm dima o bi xo nê wezîfe ra îstîfa keno. Muftîyîya ey di serrî û di aşmî dewam kena.

Badê ke îstîfa keno, agêreno dewa xo Hezan û hetanî mergê xo uca ciwîyeno.

Ey kitabê kirdkî yo tewr verên Mewlidê Kirdî 1892 de nuşto, 1899 de Dîyarbekir de çapxaneyê Lîtografya de 400 nusxeyê ey ginayê çape ro û vila bîyê. No kitab hetanî nika çend rey transkirîbeyê alfabeya latînkî bîyo. Ehmedê Xasî bi erebkî, fariskî, tirkî û kurdkî (kirdkî, kurmanckî) zî nuşto.

Eserê eyê ke çap bîyê û nika estê nê yê:

1) Mewlidê Kirdî

2) Kitab-ut Tesdîd Bî Şerhî Muxteser-ît Tewhîd

________________

Çimeyî:

  • Korkusuz, Şefik, Tezkire-i Meşayihi Amid, Diyarbakır Velileri I-II, Kent Yay. İstanbuli 2004, r. 63-65
  • Xasî, Mela Ehmed, Mewlûdê Nebî,Herfanê Erebkî ra tadayox: Mihanî, Fırat Yayınları, İstanbul, 1994, r. 52-53
  • Mela Mehemedê Mela Ebdulxefûrê Hezanî


 Ehmedê Xasî (1867-1951)

Mezelê Ehmedê Xasî - Hezan

333

334 

335

Ehmedê Xasî, Mewludê Nebî, Çapxaneyê Lîtografya, Dîyarbekir 1899 

336

 Ehmedê Xasî, Mewludê Nebî, Destnuşteyê Zeynelabidîn Amedî, Diyarbekir


337

Ehmedê Xasî, Mewludê Nebî, Transkrîpsîyonê Mihanî, Fırat Yayınları, Îstanbul 1994 

Ehmedê Xasî, Mewlîdê Kirdî, Amadekar û Tadayîş: Roşan Lezgîn, Weşanxaneyê Nûbiharî, Îstanbul 2013, 54 + 33 rîpelî + CD

338

339

Ehmedê Xasî, Kitab-ut Tesdîd Bî Şerhî Muxteser-ît Tewhîd,


Na xebere 26648 rey wanîyaya
ŞÎROVEYÎ
Sîsî
Seîd
Em Mela Ehmedê Xasîyê me ê dilovan û oldar bi xwezî û hesret, bi minnet û rehmet bi bîr tînin. Mezelê wî buhuşt be înşaallah...
13 Çele 2012 Îne 04:59