zazaki.net
27 Temmuze 2024 Şeme
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
27 Temmuze 2017 Panşeme 11:21

Derheqê Îdarekaranê Miletan de

Roşan Lezgîn

Badê ke benî-îsraîlî Misir ra vejîyenê û koletîya fîr'ewnan ra xelisîyenê, daçewres serrî çolistanan ra, deşt û banîyan ra geyrenê, zaf bîyen û serebutî înan ser ra vîyarenê. Nizdîyê ke êdî tam ca bidê xwu, Mûsa pêxamber înan rê tekrar qanûnan telqîn keno. Heme waranê bawerî de û seba ke êdî şarê îsraîlî xwu îdare bikero, tenzîmkerdişê rewşa komelkî de înan rê qanûn û qaydeyan vano. Nînan ra yew derheqê weçînayiş û tayînkerdişê qralî de yo.

Paragrafê 14 ra heta 20. yê beşê 17. yê kitabê Tekrarê Qanûnî de Mûsa pêxamber îsraîlîyan ra wina vano:

17.14. "Gama ke şima dewketî welatê ke Rebê şima Homa do bido şima û şima uca kerd milkê xwu û ca da xwu, û şima va 'Sey heme miletanê dorê xwu ma zî xwu rê yew qral tayîn bikin',

 17.15. qralo ke şima tayîn bikerê gereka keso ke Rebê şima Homayî weçînayo, o bo. Qralo ke şima tayîn kenê gereka birayanê şima ra yew bo; keso ke qewmê şima ra nêbo, yewêkê xerîbî qral meweçînê.

17.16. Qral gereka nêbo wayîrê zaf zêde estoran, seba ke hîna zaf estoran biherîno wa şarî nêşawo bi Misir, çimkî Rebî şima ra va 'O rayir ra amegeyrê!' 

17.17. Qralo ke şima do ey tayîn bikerê seba ke qelbê ey Rebî ra tanêdîyo gereka zêde cênîyan nêkero, zêde zerrn û sêm arênêdo.

17.18. Eke qral textî ser o nîşt ro, yew nimûneyê Qanûnê Muqedesî ke binê muhafezeyê kahînanê Levîyan de yo, wa yew kitab de binusno.

17.19. Nê nimûneyê qanûnî xwu het muhafeze bikero, seraserê emrê xwu de her roje biwano. Winî bibo ke bimuso Rebê xwu Homayî ra biterso, û rîayetê heme vatişan û qaydeyanê nê qanûnî bikero;

17.20. wa xwu birayanê xwu ra pîlêr nêhesibno, nêkewo teberê qanûnî; qralîyetê xwu û qewmê xwu, wa Îsraîl de bi serran dewam bikero."

Gama ke merdim Tewrat waneno, çîyo ke tewr zêde bala merdimî anceno, gereka her milet îdeal û qanûnê xwu estbê. Eke yew milet bê îdeal bo, yanî derheqê îstîqbalê xwu de xeyalê xwu çin bo, o milet nêeşkeno pêrabeste û yewbîyaye bimano, mîyanê miletanê bînan de helîyeno, qedîyeno, beno vindî. Yê diyin, gereka her milet xwu gore qanûnê xwu yê komelkî estbê û xwu nê qanûnan gore tenzîm bikero. Mesela, no kitabê îsraîlîyan de qaydeyo tewr muhîm ke gereka ma kurdî zî ci ra derse bigêrin û tetbîq bikin, eno yo. Lîder û îdarekarê ma, gereka bi eslê xwu miletê ma ra bê. Kesê miletanê bînan ra helbet eşkenê mîyanê ma de biciwîyê, ma eşkenê karê îdarî de înan ra îstîfade bikin la raşt nîyo kesê xerîbî ma îdare bikerê, bibê îdarekarê eslî yê miletê ma. Her milet bi xwu gereka xwu îdare bikero.

Tarîx ra nat, miletî ancax bi dewlete eşkayê xwu îdare bikerê û lingan ser o bimanê. Miletê ke nêeşkayê xwu mîyan ra îdarekaran vejê û îdareyê xwu yanî dewleta xwu ronê, kewtê binê îdareyê sewbîna miletan. Miletê ke hetê kesanê xerîban ra, kesê ke miletê înan ra nîyê îdare bîyê zî rew yan erey helîyayê, mîyan ra bîyê vîndî şîyê.

Na xebere 2622 rey wanîyaya
No nuşte hema şîrove nêbîyo.