Kirmanckî (Zazakî) de Viraştişê Termanê Îdarî

Keyepelê ANF de roja 27 sibate 2011 de xeberêk bi sernameyê “Zazaki lehçesinin idari terimleri oluşturuldu” (Termê îdarî yê lehçeya zazakî amey viraştene) weşanîya (*).

Xebere de wina yeno vatene: “25 ziwanzanê ke mîyanê înan de Mahmut Nêşite, Zana Farqînî, Sebahattin Gültekin, Feratê Dengizî, Azad Zal, Muzaffer Xeylanîj, Kamer Erdoğan, Mehed Altın, Hacı Özkan û Nesrîn Navdar ke warê ziwanzanîya kurdkî de xebitênê estbîy, seba ke yew standard bîyarê termanê lehçeya zazakî ke bînayanê îdarî de bi şeklanê cîya-cîyayan yenê şuxulnayene, amey têhet.”

Dima yeno vatene ke “ziwanzanan di rojî têdima salona kombîyayîşî ya bi numre 1 a warê cuya muştereke ya parkê Sumerî de bi reqabet (kıyasıya) munaqeşe kerd û çîyêko verên ard meydan, lehçeya zazakî de termê îdarî viraştîy. Ziwanzanê ke mintiqayanê ke tede zazakî qisey bena yê sey Pîran, Pali, Dêrsim, Pasûr, Licê, Gêl, Erxenî û Sêwregi ra ameyê lebitîyay ke standardêk bîyarê meydan.”

Standardê ke xebere de behsê înan beno ke virazîyayê, bêke ez tercume bikî, eynen wina yê:

“Dilbilimciler Büyükşehir Belediye Meclisi’nin Cıvatê Şaredarî Şarıstanê Gırdî, Kaynak Geliştirme ve İştirakler Şube Müdürlüğü’nün Mudîriya Averberdişê Çimeyan û Pardarîyan, Koruma Uygulama ve Denetim Bürosu Şube Müdürlüğü’nün Mudirîya Buroyê Pawıtış Caardış û Kontrolî olması konusunda konsensüse vardılar. Dilbilimcilerin üzerinde uzlaştıkları diğer terimler ise şunlar:

Yapım ve Bakım Şube Müdürlüğü Mudırîya Vıraştış û Ciewnîyayîşî; Gelirler Müdürlüğü Mudirîya Ameyayan; Makine İkmal Bakım Onarım Şube Müdürlüğü Mudirîya Dabînkerdış û Cıewnîyayîşê Makîneyan; Katı Atık Şube Müdürlüğü Mudirîya Eşteyanê Wışkan; İmar ve Şehircilik Şube Müdürlüğü Mudirîya Awanî û Şarıstanawanî; Mudirîya Astengdaran, Yazıişleri ve Arşiv Şube Müdürlüğü Mudirîya Arşîv û Kare Nuşteyan.”

Seba ke dewleta ma çin a, ma xo rê xo îdare nêkerdo, seba ke ziwanê ma hetanî ewro qedexe bi, coka sey zafê waran warê îdareyî de zî ziwanê ma de termî çin bîy yan zî zaf kêmî bîy. Eke warê beledîyan de bo zî êdî hewceyîya ma bi tayê terman esta. Helbet qaso ke hewceyacîya ma pê bena, ganî ma ziwanê xo de terman virazîn.

Termê ke na xebere de behs beno, yê beledîyan ê. Ez wina texmîn kena ke nê termî bi tirkî û kurdkî (kurmanckî û kirmanckî) lewheyan de yenê nuştene û bînaya beledîye de kîşta beran de aliqnîyênê. Coka nê termî bi hawayêko otomatîk ziwanê tirkî ra tercume bîyê.

Tercumekerdiş yan zî viraştişê terman rê îtîrazê mi çin o. Heto bîn ra, no ziwan yê ma hemîne yo, heqê her kesî esto ke ziwanî ser o bixebitîyo. La ganî merdim bi zanayîş, bi hawayêko rast bixebitîyo. Xeripnayîş baş nîyo!

Tercume de yew qayde esto. Gama ke îbare, îfade, term yan zî cumleyêk ziwanêk ra tercumeyê ziwanêkê bînî bîy, seba tesbîtkerdişê rastî yan şaşîya tercumeyî rayîrêko pratîk esto; îbare, îfade, term yan zî cumleya ke ameya tadayene, sey testî, merdim ancîna tercumeyê ziwanê orîjînalî bikero, hol beno. Eke tercumeyo dîyin ziwano orîjînal de sey şeklê xoyê verênî yan zî zaf nêzdîyê ey virazîya, a game merdim şêno vajo ke tercume rast yan zî nêzdîyê rastîye yo. Ney, eke çîyêna vejîya, a game merdim şêno vajo ke tercume şaş o.

Ez wazena bi nê metodî biewnî nê terman ra. Tîya de ez do hem tercumeyê înan bidî hem zî tercumeyê înan newe ra tercumeyê tirkî bikerî. Û tercumeyê xo zî sey alternatîfî mîyanê parantezanê goşaderan [kesk] de binusî. Ez zana, alternatîfanê mi de çekuyê ke kokê xo erebkî ra yenê, ma vajîn çekuyê sey “beledîye”, “meclis”, “îmar”, “şube” ûsn rê do îtîrazî estbê. Coka ez naye vajî ke tu ziwanêko homojen çin o. Û ziwanzanî vanê, ziwanêk bi sîstemê xo yê orîjînalî beno ziwan, neke bi çekuyan. Beno ke çekuyê ziwanêk hetanî dereceyê se ra 95 zî xerîbî bê. Û hewna, eke mesele çekuyê erebkî bê, çekuya “mudir”î zî erebkî ra yena. Hewna, çekuyê “makîne”, “kontrol”, “buro” û “arşîv”î zî ziwananê xerîban ra yenê.

Herfê ke înan şaş nuştê mi bi rengo sûr îşaret kerdîy.       

Büyükşehir Belediye Meclisi [Meclisê Beledîya Bajarê Girdî]: Cıvatê Şaredarî Şarıstanê Gırdî: Büyükşehir Belediye Başkan Toplumu

Kaynak Geliştirme ve İştirakler Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Averberdişê Çimeyan û Beşdarîye]: Mudîriya Averberdişê Çimeyan û Pardarîyan: Kaynaklar Geliştirme ve Paylılıklar Müdürlüğü

Koruma Uygulama ve Denetim Bürosu Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Buroyê Pawitiş, Tetbîqkerdiş û Teftîşî]: Mudirîya Buroyê Pawıtış Caardış û Kontrolî: Koruma Yerine Getirme ve Kontrol Bürosu Müdürlüğü

Yapım ve Bakım Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Viraştiş û Ewnîyayîşî]: Mudırîya Vıraştış û Ciewnîyayîşî: Yapma ve [Kendisine]bakma Müdürlüğü

Gelirler Müdürlüğü [Mudirîya Ameyeyê Malî]: Mudirîya Ameyayan: Gelenler (dişil olanlar) Müdürlüğü

Makine İkmal Bakım Onarım Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Temamkerdiş, Ewnîyayîş û Tamîrkerdişê Makîneyan]: Mudirîya Dabînkerdış û Cıewnîyayîşê Makîneyan: Makinelerin Temin Edilmesi/Sağlanması ve [Kendisine]bakma Müdürlüğü  

Katı Atık Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Madeyê Eşteyî]: Mudirîya Eşteyanê Wışkan: Kuru Atılanlar Müdürlüğü  

İmar ve Şehircilik Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Îmar û Bajarvanîye]: Mudirîya Awanî û Şarıstanawanî: Kurma ve Şehirkurma Müdürlüğü

…[?!]…: Mudirîya Astengdaran

Yazıişleri ve Arşiv Şube Müdürlüğü [Mudirîya Şubeyê Karê Nuştiş û Arşîvî]: Mudirîya Arşîv û Kare Nuşteyan: Arşiv ve Yazıların İşleri Müdürlüğü

Xulasa, ez wazena vajî ke xebatêka winasî, bi no qayde viraştişê terman, tu faydeyêk nêreseno kirmanckî. Eksê ey, kirmanckîya ke hetanî nika pak mendbî, bi xebata Grûba Xebate ya Vateyî wina biîstîqrar û temîz aver şîyêne, do bixeripîyo. Heyf!

___________

(*) http://firatnews.com/index.php?rupel=nuce&nuceID=41128

NOT: Çendeyêk verê cû na mewzû de birêz Mehmud Nêşiteyî ra e-mailêk ke zaf kesan rê bi xîtabêkê umûmî wina têreyra amebi şawitene, mi rê zî ame. Bi tirkî lîsteyêkê termanê îdarî ma rê şawitbî û ma ra waştêne ke ma kirmanckîya terman binusîn û ey rê bişawîn. Seba ke usul rast nêbi, mi cewab nêda.