Raywanîya Piranê Mi

Dayîka mi vatêne merdim îna bêar o ke museno her tewirê zilm, xezeb û rezîlîye. O wext ez hema newe tutîye ra vejîyabîya, sereyê nêrdewana emrî de bîya. Her ke ez palikêk ra resnayêne palika bîne, mi vatêne qey ez newe ra dinya virazena. Gonîya ciwanîye girêyena, merdimî xapênena. Merdim vano qey qewetê xo qîm keno û eşkeno dinya pêro xirabî, zilm, xezeb û rezîlîyan ra bişuwo.

Dayîka mi resabî palikanê peyênan, dîbî, îna vatêne. Zilm zî, xirabî zî, xezeb zî dîbî. Ewro ez xo dana versîya nê vateyanê ke o wext mi înan ra zincî tadayêne. Vengê mi nêreseno aye la ez hewna zî vana “Belê dayê! Merdim museno her tewir çîyê teberê însanîye…”

Wexto ke mi eşnawit panc merdimî zereyê yew rînge de veşayê, ma vera televîzyonî de sifreyî ser o bîy. Ma bêhûmar reyan weniştbî nê rîngan. Eke merdim bikero pêser, ma bi rojan zereyê înan de mendbîy. Roja ke ma newe niştbî ci, ma rê bineyke xerîb amebî. Destê ma, zerrîya ma dejabî, nefesê ma birîyabi. Badê cû ma musaybî nê rînganê ke nika panc canî zereyê xo de kerdbî esteyê veşayeyî.

Ma îna serê sifreyî de niştê ro, televîzyon ra xeberan goşdarenê. Vayêko qasê helmê adirî veşnayox rîyê ma pêrune ra vîyart. La va nêvînîyeno. Yeno û şino. Xo dima çi verdeno xo de çi beno, pêro çimî nêvînenê. Koçike mi dest de bîye, werd tede bi, la awirê mi televîzyon ra kilît bibî.

Yew quça asinî uca de asayêne. La mi zanayêne ke quça esteyanê veşayan zî mîyanê ê asinan de ya. Asin veşabi, esteyî veşaybî… La werd koçike de pabeyê mi bi ke ez biresnî cayê ey. Dayîka mi nêvatbî merdim museno zilm zî? Ez zî musabîya! O zilmo ke mi vera ey de sere wedartbi.

Yew hele, mi va qey ez veşaya, esteyê mi mîyanê a quça asinî de mendê. Guneyê mi bi esteyanê mi ame. Ez uca de bêkes û bêwayîr mendbîya. Rîyê mi veşabi, çimê mi helîyaybî. Dayîka mi tirba xo de bermayêne vatêne “Kênaya mi rîveşaya, çimhelîyaya yena mi het!” Seke qebhetê mi bo, ez şermayaya. Mi nêwaşt dayîka mi mi îna bivîno. Badê cû, a hele xo helêka bîne ra girê da, cayê hela verêne de vewre varaye esteyanê min ê veşayayan ser, bîy serdin. Dima varan vara, wisar ame. Esteyê mi mîyanê quça asin û esteyan ra vejîyay, goşt girewt, ez bîya gane.

Mi koçika xo nêna ro, zaf wext mi dest de mende. Mi esteyî mîyanê quça asinî de verday û nalayîşê koçika xo qedêna. Neke tena nalayîşê koçike qedênayîş, nîyetê mi estbi ke ez werdişê xo dewam bikerî. Mi nêva la “bêarî”ya însanbîyayîşê mi va “Ti nêveşaya, ti nêmerda. Ê esteyî to ra zaf dûrî yê. Ti werdê xo biwere, çimkî heyat qey to dewam keno hema…”

La qaso ke bêarîya însanî mi de esta hende zî însanîya însanî mi de esta. Ez koma her dîyan a. Hetanî ke piranê fekê mi resa madeyê mi, qey hende wext musayîşê mi xo veşna û ez menda rut û zit?

Panc emrî veşay. Ez nêzana çi kesî bîy, vengê înan senî, çimê înan çi reng, fikrê înan çi teba bi. Panc emrê ke ez nêzana kilm yan derg bîy, mîyanê asinanê kilîtkerdeyan de veşay, bîy komê esteyanê veşayan. Esteyê ke kewtê têmîyan, bîyê yew quça wayîrê panc emran, wayîrê panc dadî û panc babîyan. Panc waştîyê înan estbîy, zerrîya înan zî mîyanê ê asinan de veşaybî. Û ez nêzana wayîrê çend tutan, way û birayan bîy…

Pêro, pêsero mîyanê asinan de veşay, helîyay. Gama ke helîyay, ez nêzana ziwanê kelemçeyanê destê înan de, kilîtê ke asinî înan ser de qefilnayê bibîyêne û bivatêne senî qîray, va se. Kes ney la ê kelemçeyî, ê kilît û asinî belkî xo ra bişermayê, qey înan biveşê. Çimkî ê însan nîyê, nêmusayê zilm û xezebî…

Pranê mi raywanîya xo temam kerde û resa cayê xo. Vateyê mi zî qedîya.

Ma key musay her tewirê zilm, xirabî û xezebî? Ma key sere na ro îsyankarîye? (*)

____________

(*) No nuşte rojnameyê Newepelî, hûmara 14. (01.-15 oktobre 2011) rîpelê 5. de weşanîyayo.