zazaki.net
12 Kanûne 2024 Panşeme
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
01 Êlule 2013 Yewşeme 17:48

KÜRT SİYASETİ GERÇEKTEN KÜRTÇEYE DUYARLI MI?

Roşan Lezgîn

Herkesin, her kesimin çok iyi bildiği gibi, özellikle son yıllarda, köylerin boşaltılması sürecinden sonra, Kürtçe (Kurmancî ve Zazakî lehçeleri) hızla erimekte, yeni nesiller dilden tamamen uzaklaşmaktadır. Kürtçenin yaşaması ve yeni nesillere aktarılması konusunda Kürtçe Eğitim (Anadilde Eğitim) hayati derecede önemlidir. Daha da geç olmadan, iş işten geçmeden, Kürtçe elimizden tamamen kayıp gitmeden bütün Kürtler, Kürtçenin yaşamasını isteyen herkes, bu konuda var gücüyle mücadele etmelidir. Kürtçenin yaşaması Kürtlerin en stratejik, en varoluşsal, en başat, en acil sorunudur. Kürtçenin kaderi Kürtlerin kaderidir.

Şu aşamada “Seçmeli Dil Dersi” imkanı, Kürtçenin yaşaması için bir ara imkan olarak ya da Anadilde Eğitimin bir ön safhası olarak değerlendirilmeli, Anadilde Eğitime altyapı oluşturacak, kapı aralayacak önemli bir imkan olduğundan, desteklenmeli, sahip çıkılmalı ve sonuna kadar kullanılmalıdır. Ama ne yazık ki anlaşılmaz bir şekilde, Kuzey Kürdistan'ın büyük-küçük fark etmez, tüm siyasi hareketleri, sivil toplum örgütleri, konuşan-yazanları, öğretmenleri, aydınları, akademisyenleri vs şahsiyetleri iki yıldır Seçmeli Dil Dersi imkânından yararlanma konusunda sessiz ve suskundurlar!

Şimdi bu imkândan yararlanmayan, bu imkâna yüz çeviren, özellikle bu imkâna karşı duran Kürt siyasi hareketlerinin, yarın öbür gün Anadilde Eğitim fırsatı doğarsa, bugünkü tavırlarına bakarak böyle bir imkâna da yüz çevirecekleri, sessiz kalacakları kuşkusunu taşımamak elde mi? Daha doğrusu ara sıra yarım yamalak bir şekilde “Anadilde Eğitim hakkı istiyoruz” diyen Kürt siyasi partilerinin, bu taleplerinde ciddi bir çaba içerisinde olmadıkları çok açıktır.

Kürtlerin bağımsız birleşik Kürdistan devleti olmazsa bile, eğer örneğin Güney Kürdistan’daki gibi kendi toprakları üzerinde kendi yönetimlerine sahip olurlarsa elbette Kürtçe ilelebet yaşama ve gelişme şansına kavuşacaktır. İdeal olanı, her millet kendi anadiliyle, kendi kendini yönetmesidir. Peki ya biz Kuzeyli 20-25 milyon Kürt için bu imkân olmazsa, daha doğrusu Kuzey Kürtleri için böylesi bir hedefin şu an uzak olduğunu var sayarsak, nasıl yapmalı? Bu durumda elbette Anadilde Eğitim talebi, daha acil bir şekilde öne çıkarılmalıdır. Bunu sağlamak için herkes, hepimiz samimi bir şekilde çabalamalıyız.

Anadilde Eğitim imkânına sahip olmamamız Seçmeli Dil Dersi (bu yıl 5 ve 6. sınıflarda) imkânından yararlanmamıza engel değil, olmamalı da! Üstelik şu an var olan Seçmeli Dil Dersi imkânının, Kürtçe Ana Dilde Eğitim için gerek kadro gerekse materyal açısından altyapı sağlayan, Kürtçe Eğitimi kolaylaştıran çok önemli bir fırsat olduğu bu kadar açık iken, yine de böyle bir imkân yokmuş gibi davranmak, bunu ötelemek, buna duyarsız kalmak normal bir davranış değildir!

Türk yönetimi, 1950’li yıllara kadar “Kabahatler Kanunu”na göre Kürtçe konuşulan her sözcük başına Kürtlere ceza kesiyordu. Kürtçe konuşmanın “kabahat” olarak muamele görmesi, egemen Türk yönetiminin biz Kürtlere yıllarca uyguladığı tarihte eşine rastlanmayan, aşağılayıcı, onur kırıcı, küçük düşürücü, çirkin bir muameleydi, bir insanlık suçuydu. Bu utanç elbette uygulayanlara aittir. Çok partili sisteme geçişle, Demokrat Parti’nin iktidara gelmesiyle, ve daha başka kimi nedenlerden dolayı, bu uygulamadan vazgeçildi ancak Kürtlerin Kürtlüklerinden dolayı aşağılanması sürekli devam etti, ediyor. Örneğin, Türk devletinin dördüncü cumhurbaşkanı Cemal Gürsel 1960’larda Diyarbekir’de halka hitap ederken, biz Kürtlerin gözünün içine bakarak “Kürdüm diyenin yüzüne tükürün!” dedi. Daha dün, bugünkü Türk hükümetinin önemli bir yetkilisi “Kürtçe medeniyet dili mi ki eğitim hakkı verilsin!” dedi. Bundan daha aşağılayıcı, onur kırıcı bir muamele olur mu? 1925 Diyarbekir ve çevresindeki katliamlar, Zilan toplu kıyımı, Dersim soykırımı, son yıllarda dört-beş bin köyümüzün, kasabamızın yakılıp yıkılması, insansızlaştırılması, zamana yayılmış faili meçhullerle aydınlarımızın yok edilmesi, zindanlar, işkenceler, tecavüzler bile bu aşağılanma karşısında çok naif ve masum kalır! Bu, bir milleti millet olarak topyekûn aşağılamaktır, bir milletin onurunu kırmaktır. Bundan daha aşağılayıcı bir muamele ne olabilir ki?

1990’lı yılların başlarına kadar Kürtçe, bu kez yazım alanında çok katı yasaklarla karşılaştı. Bundan dolayı, örneğin, 1899’da yayımlanan bir kitaptan sonra 1990’lı yıllara kadar, 100 yıllık bir zaman diliminde bir daha Kürtçenin Zazakî lehçesinde herhangi bir kitap yayımlanmadı. Ama 1990’lı yılların sonundan başlayarak Türkiye’nin AB’ye girme isteği neticesinde istemeyerek de olsa kimi açılım paketleri yürürlüğe konulunca Kürtçe (Zazakî ve Kurmancî lehçeleri) yayımcılığı için de nispeten kapı aralanmış oldu; Kürtçe dergi, gazete ve kitaplar ardı ardına yayımlanmaya başlandı.

İşte bu durum, yani Kürtçe yayımcılığın serbest bırakılması, o döneme göre biz Kürtler için çok önemli, çok değerli bir imkândı. Biz de bu sınırlı, cılız imkândan çok güzel yararlandık; Kürtçe sözlükler, doğru yazım ve gramer kitapları doyurucu bir şekilde bir bir ortaya çıkmaya başladı. Kürtçe edebiyatta adeta Rönesans yaşandı denilse hiç de abartı olmaz. Örneğin, daha önce 1988’de İsveç’te Zazakî lehçesinde yayımlanan bir şiir kitabı haricinde herhangi bir edebi kitap yok iken, yaşadığımız son on yılda yayımlanmış sadece roman, öykü ve şiir kitaplarının sayısı 50 civarındadır. Kurmancî lehçesindeki gelişmeler ise takip edilemeyecek derecede ileri ve büyüktür.

2006 yılından itibaren bu kez Kürtçe kursların açılmasına imkân sağlayan yeni düzenlemeler neticesinde Kürtçe kurslar açıldı. Bu kurslarda binlerle ifade edilebilecek genç nesil insanlarımız, Kürtçe alfabeyi tanıdı, Kürtçe (Zazakî ve Kurmancî) okuma yazmayı öğrendi; epeyce bir Kürt edebiyatı okur çevresi oluştu. Daha sonra kimi üniversitelerde “Türkiye’de [Hâlâ!] Yaşayan Diller” esprisiyle enstitüler kuruldu.

Bunlar, çok cılız, devlet kontrolünde oluşan, devletin dış politikasında muhatap olduğu can sıkıcı soruları ortadan kaldırmak için yapılan “göstermelik” açılımlar olmasına, açıkçası bu kez Kürt dilini “göstererek” itibarsızlaştırmayı, gereksizleştirmeyi hedefleyen bir politika izlenmesine rağmen yine de Kürt şahsiyetlerin samimi çabalarıyla Kürtçe, şimdi de eğitim alanında çok önemli gelişmeler sağlamış durumdadır. Örneğin, şu an birçok genç öğretmen adayı Kürtçe öğretim formasyonuna sahiptir, birçok Kürtçe ders materyali oluşmuş durumdadır… Yine daha önce az buçuk gelişen Kürtçe edebiyatı okur çevresi katlanarak büyümüştür. Bunun etkisini, örneğin, birkaç yıldır Diyarbakır’da düzenlenen TÜYAP kitap fuarındaki Kürtçe kitap satışlarından da anlayabiliriz. İşte birbirini izleyen, şimdi baktığımızda çok basit ve değersiz görünen ama dönemine göre Kürtçe için hayati derecede olan açılımlar bile Kürtçe için çok önemli imkânları beraberinde getirmiştir.

TRT6 kanalının açılması bile Kürtçe konuşmayı rahatlatan, örneğin devlet dairelerinde Kürtçe konuşulmasını meşrulaştıran, Türkiye’nin batısında masumca Kürtçe konuşan Kürtlere faşist-ırkçı saldırıların gerilemesini sağlayan bir etki yarattığı çok açıktır.

Biz Kürtler, çok derinlikli olmasa da, bence bu tür kontrollü imkânlardan bile iyi derecede yararlandık, yararlanıyoruz.

Eğer bugün diğer küçük açılımlar gibi Seçmeli Dil Dersi imkânından da doğru bir şekilde yararlanırsak, devlet kontrolündeki bu cılız ve güdümlü imkânı lehimize çevirerek Kürtçenin önünü ilelebet açma şansını yakalayabiliriz. Bu, tartışılmayacak kadar somut bir gerçektir. Diyelim ki bugün Kürtler bir kampanya başlatarak 5. ve 6. sınıflarda okuyan çocuklarına Kürtçe Seçmeli Dersi tercih ettirseler, bu, en az yüz bin çocuk demek. Yüz bin çocuk ise binlerce sınıf, dolayısıyla da binlerce öğretmen kadrosu demektir. Ve bu, en azından üniversite mezunu yoksul binlerce Kürt gencine açılan yeni bir iş sahası demektir.

Bunlar uzak, hayali şeyler değildir. Soluduğumuz hava, içtiğimiz su kadar bize yakın bir imkândır. Bu imkân, şu an bize ait ve avuçlarımızın içindedir. Ama anlaşılmaz bir şekilde biz Kürtler bu önemli imkâna yüz çevirmiş durumdayız! Görmezden duymazdan geliyoruz! Daha önceleri çok güzel yararlandığımız imkânlar gibi Seçmeli Dil Dersi imkânından aynı şekilde yararlanmıyoruz. Bu imkânı, daha büyük bir imkânın kapısını aralamak için kullanmıyoruz. Neden?

Bu sessizliğin, bu vurdumduymazlığın, bu aymazlığın, bu sinir edici, kahredici suskunluğun nedeni ne?

Kürtçede (Zazakî ve Kurmancî) sözlüklerin, gramer ve dil dersi kitaplarının, edebiyatın oluşturulması, dilsel çalışmaların yapılması, ağırlıklı olarak bireysel faaliyetlerdir. Kürtçe kitapları yayımlayan yayınevlerinin kurulması ve finansmanının sağlanması da bireysel teşebbüslerdir. Bu tür çalışmalar, Kürt aydınlarının, Kürt şahsiyetlerinin göreviydi ve onlar da bunu yerine getirdi. Son yirmi yıllık bir dönemde Kuzey Kürdistanlı aydınların, bütün eksiklik ve yetmezliklerine rağmen, yaptıkları en büyük iş budur. Kürtçenin gelişmesi konusunda Kürt yazar, aydın ve dilbilimcilerin üzerlerine düşen görevi yerine getirdikleri, hakikaten büyük bir performans gösterdikleri, bununla da göz kamaştırıcı gelişmeler sağladıkları apaçık ortadadır. Bu vesileyle buradan hepsini tek tek kutluyor ve çabaları önünde saygıyla eğiliyorum. Ama İlköğretimde okuyan çocuklarımız için Seçmeli Dil Dersi olarak tanınmış olan Kürtçe (Zazakî ve Kurmancî) öğrenme hakkından yararlanmak öncekiler gibi bireysel faaliyetler, yani şahısların, yazarların işi olmaktan çıkmıştır. Bu haktan/imkândan yararlanmak, bu hakkı kullanmak artık toplumsal bir iştir, genel bir refleks gerektirir. Açıkçası bu konuda görev artık siyasetindir!

Özellikle Kürtler adına siyaset yapan en başta BDP olmak üzere, HAK-PAR, KADEP, HÜDA-PAR gibi partilerin, yine NÛBIHAR, DDKD, AZADÎ gibi bir tabana veya çevreye sahip derneklerin, inisiyatiflerin, EĞİTİM-SEN şubelerinin, bütün meslek odalarının, İHD ve MAZLUM-DER gibi belli bir toplumsal duyarlılığa sahip insan hakları örgütlerinin, bu imkandan yararlanma konusunda inisiyatif almaları, halka öncülük etmeleri gerekmiyor mu? Neyi bekliyor artık bunlar? Bunca kasvetli sessizlik neden?

BDP’nin “Biz bu kırıntı hakka tenezzül etmeyiz, çünkü biz anadilde eğitim istiyoruz” veya “Bunlar AKP hükümetinin bilmem nesi” gibi ifadelerle itiraz etmesi, Kürtçenin geleceği ile ilgili bir öngörüsüzlük olduğu şüphesini doğuruyor. Elbette anadilde eğitim hakkı istemek çok değerli, çok önemlidir, olması gereken bir taleptir. BDP, Anadilde Eğitimde var gücüyle ısrar etmelidir ama Seçmeli Dil Dersi imkânından yararlanmak, Anadilde Eğitim hakkını talep etmeğe engel değil ki! Örneğin BDP, haklı olarak sürekli % 10 barajının inmesini talep etmektedir. Ama baraj % 10 olduğu için de seçimlere katılmaktan vazgeçmemekte, aksine parlamentoya girebilmek için var olan/olmayan tüm imkânları zorlamaktadır. Fakat konu, günden güne eriyen, kaybolmakta olan Kürtçe olunca, neden “daha büyüğünü almadan buna tenezzül etmem”de ısrar ediyor? Bu doğru bir tavır değildir.

Kürt siyasetinin vakit kaybetmeden bu anlayışını değiştirmesi, bu konuya bir an evvel el atıp Kürtçe için bir şeyler yapması gerekmektedir.

__________________

Kaynak: http://www.ilkehaber.com/haber/kurt-siyaseti-gercekten-kurtceye-duyarli-mi-27280.htm

Na xebere 3970 rey wanîyaya
ŞÎROVEYÎ
Siyasetçiler Göreve!
ŞEWDER RAYNAS
R. Lezgin önemli bir çağrı yaptı.Bu anlamı büyük çağrının Kürt siyasetçilerimiz tarafından değerlendirilip Seçmeli ders konusunda gerekenleri yaparak dilimiz hakkındaki bu talebi yerine getirip aynı zamanda halkımızın bu süreçte yolunu açmalarını herkes gibi bende istiyorum.Halkımız ve siyasetçilerimizin gerekli dayanışmayı uyum içinde gerçekleştirmesini diliyorum.Dilimiz her şeyimizdir.Herkes bu bilinçle hareket edip görevini yerine getirmeli.
08 Êlule 2013 Yewşeme 21:54
Seçmeli ders neden önemli?
Abdurrahim Kolçak
Çünkü dil kültürdür.Kürt lehçeleri ile yapılacak seçmeli ders eğitimi çocuklarımızın kültürümüze yabancılaşmasının önünü kesmenin ilk adımıdır.

Zazaki ve Kurmançki olarak verilecek eğitimde çocuklar kendi benliklerinin bir parçasına yaklaşacaklardır.Onu hissedip yaşayacaklar.Çünkü dil düşüncedir.

Zazaki ve Kurmançki temelinde verilecek seçmeli ders eğitimiyle bu dilin yapısal boyutlarını öğrenmek olanağına kavuşacaklardır.Bu gelecekte çocukların dil öğreticisi olarak da gerçekleştirecekleri çalışmalarda daha etkin ve pratik zeka sahibi olmaları anlamına gelmektedir.Yani çoçukların pratik dil zekasının gelişimi için de vazgeçilmez önemdedir.

Zazaki ve Kurmançki temelinde verilecek eğitimin çocukların edebi gelişimlerinin ilk basamaklarından biri olacağı da kesin.Bu temelde de Kürt edebiyatının büyük üstadlarının eserlerinden haberdar olma olanağına da kavuşacakları kesin.Böylelikle edebiyat alanında da model olabilecek insanları örnek alıp kendi çizgilerini de bu örnekler açışında sentezleyip oluşturma olanaklarına kavuşacaklar.Edebiyat bağlamında da bu önemli.Çünkü dil milli edebiyatın çerçevesidir.

Zazaki ve Kurmançki temelinde verilecek eğitimin çocukların ortak zeminde bir araya gelmeleri ve bu ortaklık temelinde de paylaşım etkinliklerinde bulunmaları, kendilerini bu temelde sosyal ilişkilere sokmalarının da onların kişilik gelişimleri açısından da önemli bir boyuttur.Çünkü dil sosyalleşmenin aracıdır.

Zazaki ve Kurmançki temelinde gerçekleştirilecek eğitimle çocukların kendi kimliklerinden utanç duyma ve dışlanmışlık psikolojisine itilmesi yerine onların aidiyet kimliklerini de doğru temelde algılamasını sağlama olanaklarından biridir ve bu nedenle kimlik ifadesinin de meşru zeminidir.Çocuklar kendi kimliklerini daha rahat ifade edebileceklerdir. Çünkü dil kimliktir.

Seçmeli ders demokrasi güçleri için gerici eğitimin bağrında açılan bir gedik olması nedeniyle de stratejiktir.Eğitimin de demokratik,eşitlikçi ve hümanist temelde şekillenmesinin önemli basamaklarından biridir.Sadece Zazaki ve Kurmançki konuşan kitleyi değil her kesimi ilgilendiren bir taleptir.

Eğitimde bu temelde düzenleme ya da düzeltme hareketi çok zor bir iş değildir.Tek ses değil sesler tekleştiği durum karşısında açılmayacak hiç bir kapı yoktur.Bu nedenle de Seçmeli ders eğitimi alınamayacak bir şey gibi algılanmamalıdır.Dayanışmanın nelere yol açacağını herkes zaten geçtiğimiz kısa süreç içerisinde toplumsal hareketlilikten görmüştü.TOPLUM GÜÇ DEMEKTİR! TOPLUMSAL DAYANIŞMA DA HAKLARIN ELDEEDiLMESİ DEMEKTİR! Bu nedenle bireyler bireyleri, örgütler örgütleri yönlendirirse örgütler ve kitlelerin dayanışması durumunda da değişim gelir.Bu anlamda en basit görünen bir hak bile toplumsal eğitimin de nesnesidir.Toplum olmanın bir adımı olarak değerlendirilip basit biçiminin bile dayanışma boyutuyla nasıl devasa sonuçlara yol açabileceği şimdiden görünmektedir.

Tüm bunlardan hareketle kendisini demokrat,hümanist olarak niteleyen tüm siyasetçilerin de yapılan bu çağrıya sessiz kalmamaları gereken çalışmaları başlatmaları vazgeçilmez önem taşımaktadır.
06 Êlule 2013 Îne 17:09
BÊQAİT MEVINDÊ!...
ROBAR KOYÊBERZ
Zaf spass brez Lezgin rê ! Seba "ŞEÇMELİ DERSE ye ZIWANAN KURDİ (Zazaki u Kurmançki) her ca re u siyasetkaranê kurdi rê ey weng da.No talep ke nıka millete Kurdi her ca de destek dano . Gani siyasetkarenê ma ke no weng rê beqait mevindê Çunke no weng inan rê ! Ê zıwanê xo rê wayir bıvecê. Çunke hem zıwanê ma re waxt çino,qeydino hem zi ma pê ro xo rê derse seçmeli de bi zıwane kurdi tehsil wazimê. Coka ro ma no amaç re destek danime u wazeme ke her tım zıwanê xo daha rınd bımusnemê u qısey bıkerimê. Ê vira mekerê ke milletê ma rê no talep zaf muhim o!
05 Êlule 2013 Panşeme 03:17