zazaki.net
03 Kanûne 2024 Sêşeme
Girdîya Karakteran : 12 Punto 14 Punto 16 Punto 18 Punto
08 Hezîrane 2010 Sêşeme 08:44

Asalet

[Mesele]
Îrfan Kaya

Ehmêdî Sar, dewê Guevderî Hatîyek ra bi. 1930 de şino Dîyarbekir û hetûnî mergî xo uca de ciwîyeno.

Ehmed Axayî, Hewsel de baxçeyî îcar kerdên, rûmitên û zaf merdimî xo het de xebitnên. Ey zerzewatî xo ruetên Kolordîyê Dîyarbekirî.

Rojêk Qumandanî Kolordîyî şino Berî Mêrdînî, qehwexaneyanî rencberan de gêreno Ehmed Axayî. Ehmed Axa wexto ke qumandanî vîneno, ver ra warzeno, ca dûno ci û ey rî çay wazeno. Ê pîya çay şimenî.

Qumandan gêreno a Ehmed Axayî ra vûno:

- Mi ti yew merdimo zaf pîl zûnenî la ti mi çim ra kewtî, ti zaf qîmet dûnî nê kurmancan. Ehmed Axa vûno:

- Mi namê axatî sayeyî nê rencberan de girewto, ez xora qîmet dûna înan. Qumandan vûno:

- Na qalê to weş nêbî, ez pê zaf decaya. Yew merdimo sey to gereka no qeyde nêfikirîyo.

Ehmed Axa hêrs beno (heridîyeno), şino keye, cinîyanî xo ra vûno:

- Bawilê mi hedre kirîn, ez şino hetûn Sêwas.

Qumandan, Sêwas ra Yildizelî ra bîyo. Ehmed Axa cuwa ver fekî ey ra pê hesîyayo ke o Sêwas Yildizelî ra yo.

Roja bîn Ehmed Axa nişeno tren û şino Sêwas, uca ra zî dûno ra şino
Yildizelî. Yildizelî yew cayo qij o û tede otel çin a. Ehmed Axa şino berî qaymeqamî kuweno, şino zere, vûno:

- Ez Dîyarbekir de tucar a, mîyabînî min û Qumandanî Kolordîyî hol o. Sêwas de yew gureyê mi bi, ez o rid ra ameya. Ez fikirîyaya ke ez hetûn Sêwas ameya, eke ez nêşuerî babî qumandanî ma zîyaret nêkerî, qumandan pê bihesîyo, mi ra hêrs beno. Eke ti ardim bikerî, yew erebeyî peyda bikerî û ez emşo şuerî dewê qumandanî ma, mêmanî babî ey bî, zaf hol beno.

- Qaymekam zî newe tayîn bîyo Yildizelî, vûno:

- Ez zî sey to xerîb hesibîyena. Cêyî minî rakotişî çin o. Cêyî mi bibîn mi ti emşo kerdîn mêmanî xo.

Qaymeqam, Ehmed Axayî ra namê dew perseno. Ehmed Axa namê dew vûno. Qaymeqam katibî xo ra dew perseno, katib vûno:

- O ancax pê erebê astoran eşkeno şuero na dew.

Qaymeqam vûno:

- O wext mêmanî ma beri cêyî erebeyan, wa xo rî yew erebe kîra bikero û pê şuero.

Qaymeqam, Ehmed Axayî ra vûno:

- Wexto ke ti agêrayî, bîye mêmanî mi bi, hema şue Dîyarbekir.

Ehmed Axa vûno:

- Hol beno qaymeqam beg!

Katib rayer ra Ehmed Axayî ra vûno:

- Axa, ti çi semed ra şinî na dew, na dewê mirtiban a. Ez pê şaş bîya, çiray kes nêşino na dew; ez zaf mereq kena, ti çi semed ra şinî na dew?

Ehmed Axa vûno:

- Yew gureyê mino qij esto, o semed ra ez şina.

Ehmed Axa erebeyî kîra keno û şino na dew. Na dew de yew merdimî ra pers keno vûno:

- Keyê babî qumandanî ma ho kam ca de yo?

O merdim vûno:

- No merdimo ke ho qatirî xo timar keno, babî qumandanî yo.
Ehmed Axa şino silûm dûno babî qumandanî. Babî qumandanî silûmî ey geno. O, axayî ra vûno:

- To xeyr o, ti kam î, çi kes î?

Babî qumandanî moneno lajî xo, seke kes (kî) say dicey kiro, ê o qeyde
monenî yewbînan. Ehmed Axa vûno:

- Ez dîyarbekirij a. Sêwas de yew gureyê mi bi, ez ameya. Wexto ke ez
nişta tren qumandanî ma va "Ti şî Sêwas, şue babî mi zî vîn".

Babî qumandanî beno sûr, vûno:

- Ya merdim, ez sond wûnena ke qumandan ma rî silaman nêerşaweno, nê gurî de çîkî esto.

Dima çay dem keno, sifre keno hazir û vûno:

- Ehmed Axa, de bîye ma nanî xo burî!

Babî qumandanî destanî xo zî nêşuweno, o qeyde nişeno rue û nûnî xo weno. Ehmed Axa vûno:

- Ez zaf vêşan nîya, ez gereka agêrî şuerî qeza û siba trenê Dîyarbekirî ser resî. O warzeno pay, xatir wazeno, şino nişeno erebe û tepîya agêreno qeza. Qaymeqam saş beno, vûno:

- Qey ti lez agêrayî Ehmed Axa?

Ehmed Axa vûno:

- Ez qayîl bîya babîyî qumandanî ma bivînî, sewbîna gureyê mi çin bi, o
semed ra ez lez agêraya.

Ehmed Axa a şew beno mêmanî qaymeqamî û serî sibayî yeno Sêwas, raseno trenê Diyarbekirî ser.

Roja bîn reseno Dîyarbekir, şino keye. Aroj areseno, roja bîn 
şino qehwe. Qumandan hetî şanî ra yeno qehwexane, Ehmed Axayî het de ronişeno. Ehmed Axa sey verî qîmet ci nedûno. Qumandan, Ehmed Axayî ra perseno:

- Ti şîbî ça? Çend rojî yo ti neysenî?

Ehmed Axa vûno:

- Yew gureyê mi bi, ez şiya Sêwas, dima zî ez şîya hetûnî Yildizelî.

Qumandan fam keno ke Ehmed Axa şîyo babî û qewmî ey dîyo. O beno sûr sey yew çila, milî xo şûneno xo ver û kuweno teber. (*)

_________

(*) No nuşte hûmara 25, rîpelê 114 yê kovara Vateyî de weşanîyayo, nuştoxî bi xo seba keyepelê Zazakî.NET şawito.

Na xebere 5471 rey wanîyaya
No nuşte hema şîrove nêbîyo.