Lahîc

Wîlayetê Îsmaîllî yê Azerbaycanî de, pêşê koyê Qafqasî de vilabîyaye, yew qesebaya şîrine ke seserra 3 heta 7. ra mendîye: Lahîc

Nufûsê xwu qasê 900 hezar kesî. Sewîyeyê behrî ra qasê 1200 metreyî berz de ya. Lahic de, exlebê xwu grûba ziwanê arî ra tatkî yena qiseykerdiş.

Qesebaya ke mabeynê Babadax û Nîyaldaxî de û koyî xwu rê kerdê sey qela, do yew gelîyî bîyaro vîrê şima ke awa çirranê ey sey mircanan beriqîyena û rey-rey çimanê şima çirusknena.

Eke rayîrê şima bikewo hetê Lahîcî wa, muheqeq vejîyê serê pirdê tarîxî yê hewa ra aliqnayeyî. Heta şima awa ke binê enê pirdî ra vîyarena û ginena zinaran ro û her çilke bena hezar parçeyî, la ancî zî hîç pes nêkena û rayîrê xwu ra dewam kena nêvînê, û goş nêdê vengê ena awa çemê Girdmanî yê tarîxî û heta şima boya tund û ferahe ya daristanê heybetinî ke eynî sey çarşewêk pird girewto binê xwu nêancê pişika xwu uca ra mevîyarê.

Gama ke şima ver bi qesaba şinê, şima do bibê şahidê menzereyê harîqa yê koyanê her di hetan de û çirrê ke koyan ra yenê war, çemê ke herikîyenê û peso ke ê doran ra çereno.

Şima do seraserê rayîrî de standan bivînê ke ser o beharat û nebatê ke şîfa danê yenê rotiş.

Hênîyanê tarîxîyan ra orteyê hamnanî de bîle awa sey cemedî herikîyena.

Kîşta kuçeyanê tengekan yê qesaba de ke şahidîya tarîxî kerdo, şima do rey-rey rastê hênîyanê winasîyan zî bibê.

Şima senî ke dekewtî zereyê şaristanî eke yew cîsmo teknolojîk, mesela, yew ereba raştê şima nêro, şima do xwu çend seserrî verê cû de hîs bikerê.

Şima do kuçeyanê qesaba de mîyanê tarîx û rindekîyanê tebîîyan de seyahetêk bikerê.

Ma mûsayî, şaro ke tîya ciwîyeno, di keyeyî ne tede, êyê bînî mensûbê bawerîya mezhebê şîa yê dînê îslamî yê. Her di keyeyê bînî mensûbê mezhebê sunnî yê.

Lahic sey abîdeyêkê hunerî yo. Hema vajê ke her game de sinetê karê destan, eşyayê ke xorînîya tarîxî ra vejîyayê ameyê û firaqê sifrînî ke bi westatîyêka zarîfe ameyê neqişnayîş, bi numayîşanê xwu yê mekananê serakerdeyan sey paytextê hunerî yê Azerbaycanî yo. Xwura serra 2011 de bi hawayêko resmî eno sifet qezenc kerdo.

Lahic, bitaybetî seserranê 18-19. de merkezêko muhîm yê rotişê karê sifrî û sîlehî ra yew bi. Eşyayê sifrînî û sîlehê tîyayî bi nexşanê xwu yê taybetan ke bi destan ameyê neqişnayiş meşhûr bî.

Lahic teqrîben Baku ra 180 kîlometreyî dûrî yo, pê ereba qasê 3 saetî rayîr rameno.

Gama ke merdim pê ereba şiro qesaba gereka rayîrî dîqet bikero. Tayê cayan de rayîr qaso ke yew ereba ci ra bivîyaro hende hîra yo. Bitayebtî mewsimê varişî de parçeyê zinaran ke tim lêr benê, beno ke rayîrî bigêrê.

Tena seba ke merdim bivîno û ageyro, ercêno ke merdim şiro bi Lahic? Êdî eno şima rê mendo.

La eke şima vajê ma çend şewî tede manenê, otelê ke şima tede bimanê zî estê.

Tîya ra wet êdî şima rê mendo.

________
Eno nuşte hetê Roşan Lezgînî ra semedê kovara seyahetê turîstîkî tirkî tercume biyo û kovara SÎ Discovery Magazine, Batman 2017, Hûmare 1, r. 16-22 de weşanîyayo.
Seba wendişê kovare: http://si.tv.tr/