Mewlûdê Nebî yê Xasî sey metnêko mukemmel û pîroz destpêkê edebîyatê ma yê nuştekî yo. Reya verêne 1899 de Dîyarbekir de çapxaneyê Lîtografya de 400 nusxeyê ey ginayê çape ro. Dima ra Zeynel Abidîn Amedî 1986 (h. 1406) de bi xetê destan newe ra nuşto.
Ehmedê Xasî (1867 - 18.02.1951)
Goreyo ke J. Îhsan Espar nuşteyê xo de vano, reya verêne M. Malmîsanijî no metno muhîm transkirîbeyê alfabeya latînkî kerdo û bi sernameyê Ehmedê Xasî: Mewlidê Nebî 1985 de kovara Hêvî de weşanayo (1). Hewna, Mihanî zî alfabeya erebkî ra tadayo latînkî ser û 1994 de Îstanbul de weşanayo (2). Badê ey, Mela Mehemedê Kavarî zî 2005 de tadayo alfabeya latînkî ser, ey bi xo Dîyarbekir de çap kerdo û her nusxeya ey xo rê bi 2.5 yan 5 YTL roşeno. Nika zî W. K. Merdimînî tadayo alfabeya latînkî ser, Hîvda İletişim bi berg û pelanê qalîteyênan weşanayo û her nusxeya ey bi 25 YTL roşîyena (3).
Çapa newîye ke W. K. Merdiminî transkirîbe kerda, Hîvda İletişim weşanaya
Na çapa peyêne, destê rastî ra 34 rîpelê kopîyê destnuşteyê mewlûdî tede cadîyay. Destê çepî ra zî rîpel 12 ra dest pêbeno, rîpelê çutan de bi alfabeya erebkî bi nuştişê komputere newe ra nusîyayo. Rîpelanê vera înan de, yanî rîpelanê feran de zî tadîyayo alfabeya latînkî ser. No qisim heta rîpel 140 dewam keno. Sere de zî bi îmzaya Hîvda İletişim bi sernameyê Mela Ehmedê Xasî yew nuşteyo ke çar rîpelî yo, tede esto.
Bergê çapa ke Mihanî transkirîbe kerda û Fırat Yayınları weşanaya
Nê metnê ke cor a mi behs kerdî, înan ra tena o ke M. Malmîsanijî tadayo û kovara Hêvî de weşanayo mi nêdîyo. Metno ke Zeynel Abidîn Amedî bi xetê destan nuşto de tay kêmaneyê qijkekî estê. Metno ke Mihanî tadayo de şaşîyê transkirîbsîyon û rastnuştişî zaf ê. Merdim hîs keno ke o wext alfabeya latînkî de qaydeyê rastnuştişê kirmanckî hende zelal nêbîbî. Beno ke zafê şaşîyan na kêmanîye ra virazîyayê. Herçiqas Mihanî servateyê xo de vano “… la bi tevlî ku gelêke hevalan zî hetê ma kerd, ma kovara Hêvî ra zî feyde dî; reyna zî ma zanê go kemanî ma bibo.” (4) Feqet merdim şêno vajo ke zafê cayan de Mihanî mana tam fehm nêkerda. Mesela nê rêzê ke vanê “Yo kû xellaqê cîhanî medhê yê / kerdo, ma hendî çi vacin wesfê yê!” transkirîbeyê Mihanî de çin ê. Metno ke M. Kavarî amade kerdo û weşanayo, serabin pirrî şaş o. Tu ciddîyetêk kerdena M. Kavarî de çin o. Mesela, kitab yê Xasî yo, la Mela Mehemedê Kavarî ser o “KAVARÎ Mella Muhammed zayîş Bîngöl, Roniştiş Amed Ya Homa rehmêxwera Kavarî mekered.” nuşto, coka ez hewce nêvînena ke ser o vinderî zî. Û xora camêrdî xo rê çap kerdo xo rê roşeno. Tena ez naye vajî, werrekna ey dest nêdayne nê kitabê ma yê pîrozî. Tena xo rê şîîrê xo binuştêne û ge-ge panelan de, kombîyayîşan de ma rê şîîrê xo biwendêne, bes bi.
Bergê çapa ke Mela Mehemedê Kavarî weşanaya
Eke ma bîyerin nê metnê neweyî ser, wexto ke merdim çim gineno bergê ey zaf keyfê merdimî yeno. La bi alfabeya erebkî newe ra nuştiş û transkirîbsîyon, yew felaket o!
Beno ke weşanger tena bi hîssê ticaretî têwgêrayo, yan zî, bawerîya xo bi W. K. Merdimînî arda, ez nêzana. Çi beno wa bibo, weşanger zî bi qasê tadayoxî berpirsîyar o. Qey weşangerîye tena ticaret nîya! Mesela şinasnameyê kitabî de nameyê Huseyn Sîyabend sey edîtor vîyareno. Gelo wezîfeyê edîtoran çi yo? Tena nameyê xo kitaban ser o binusê, o yo? Yan zî kamo ke wayîrê weşanxaneyî bo dîrekt beno edîtor? Mavajin servateyê kitabî de behsê cuyê Xasî beno, behsê Seîdê Kurdî beno, înan ra vateyî neql benê la çimey nênusîyayê. Ma senî bizanin ke Xasî yan zî Seîdê Kurdî kamca, ê vateyî vatê? Beno ke xo rê kîseyê xo ra vanê la kenê milê nê alimanê ma de! Hewna, qet behsê transkirîbeyanê verênan nêbîyo. Çîyo tewr muhîm û balkêş, qet behsê qismê destnuşteyî nêbeno ke înan ça ra û senî peyda kerdo. Seke destnuşteyo orîjînal yê Xasî bo, wina aseno, la beno ke yewî xo rê viraşto! Gelo servate de çira qet behs nêbeno?
W. K. Merdimîn, ke no kitabê ma yo muhîm tadayo, şîîrî, roportajî û meqaleyê ey ke kovara Vate de weşanîyayê ra şinasîyêno. Mesela yew nuşteyê xo de amadekarê yew ferhengî rexne keno, vano “Ez herindê ey (yi) de bibînî, krîtîkê roşnvîran (aydınlar) û ziwanzanayoxan girewtînî verî çiman û mi kitabî xo sere ra heta peynî newe ra wendînî…” (5) Merdim nê qalan ra zano ke hêşyarê xo yo, xebata edebî de xo wayîrê iddîa nawneno.
Yewna iddîa zî wina ya, ke servateyê nê kitabî de behs kenê vanê, Mela Ehmedê Xasî şîîranê xo de vano “… eke çekuyî şaş û xelet bêrî şuxulnayiş, ewilî eser de nîweşîyê ziwanî, dima zî exlaq de nîweşî virazîyena. Çunkî çekuya xelet pira pira mîyanî şarî de yena şuxulnayîş û bena leteyê cûyê şarî.” (6) La ez nêzana ke çira no metno mukemmel û muqeddes girewto hende xeripnayo, hende çekuyî şaş nuştê?! Teşbîh de xeta nêbo, seke Pirdê Mala Badê raşanê û newe ra dêsê ey sey dêsê dorê gêwe ronê. Pirdê Mala Badê, helbet sey yew pirdo ke tena ser ra bivîyarîyo nêvirazîyayo. O, hem pird o ke ser ra bivîyarîyo hem zî yew esero hunerîyo estetîk û entîke yo; milkê kurdan o, tarîx ra înan rê mîras mendo. Heqê her kesî esto ke ey ra istîfade bikero, ser ra bivîyaro yan ser o binuso la heqê tu kesî çin o ke hema werzo goreyê zanayîşê xo ra tamîr bikero, yan dêsê ey newe ra rono.
Bêguman merdim şêno dêsê dorê gêwe ra zî vajo “dês”, dêsê bananê dewe ra zî vajo “dês”, dêsê bedenê Dîyarbekirî ra zî vajo “dês” û dêsê Qesra Îshaq Paşayî ra zî vajo “dês”. Heme dês ê. Û ê ke nê dêsan nanê ro zî merdim şêno hemîne ra vajo “hostayê dêsî” yê. Labelê eyan o ke dês ra dês, hosta ra hosta ferq esto. “Hasilî qet eşkeno roşnê çira, hukmê rocî sist kero hukmê xo ra?”
Metno ke Zeynel Abidîn Amedî bi xetê destan newe ra nuşto û vila kerdo ra rîpelo verên
Ez çira wina vana? Çunke tena qismê alfabeya latînkî de wina ser ra mi tam 857 tene şaşîyê transkirîbsîyonî û rastnuştişî tesbît kerdî. Qismo ke bi alfabeya erebkî newe ra nusîyayo de zî mi 129 tene şaşîyê rastnuştişî tesbît kerdî. Yew metno ke hemeyê ey 756 misrey bo û ziwanê ey zî zaf akerde û fesîh, bi qelemêka pake binusîyo de ez vana qey hende şaşî zaf vêşî yê, hedd û hudûd ra teber ê. Newe ra çapkerdişê metnêkê wina tarîxî û muhîmî de belkî hîrê tene şaşî normal bê. Qet nêbê baştir o, la beno ke merdim bişêno çend şaşîyanê teknîkî rê musamehe bikero. Mesela, metno orîjînal de, çapa verêne de hîrê şaşî çin ê. No zemano modern de ke teknolojî hende aver şîyo; qaydeyê rastnuştişî hende zelal bîyê; kesê ke ziwan ra fehm kenê hende zaf bîyê; zemanêko winasî de nê şaşî merdimî fikirnenê! Fikirnayîşî ra zî wetêr zor danê sînorê musameheyê merdimî. Rasta ey, seba ke xatiraya pîroze yê Seydayê Xasî rencîde bena, coka merdim zaf mehzun beno, merdim pê dejeno. Mavajin eke Dîwanê şîîran yê W. K. Merdimînî de 100-200 tene şaşî estbê zî seba ke şaîr bi xo weş o, yew erjê tarîxî yê metnî zî na game de çin o, coka çîyê nêşehtêno. Eke şaîrî bi xo qîmê xo pêardo, mesele çin a. La metnê Xasî wina nîyo. Metnê Xasî ma hemîne rê yew emaneto muqedes o; heme cîhetan ra metnêko muhîm o.
Gama ke ez behsê nê şaşîyan kena, ez zana ke tay vengê alfabeya erebkî gama ke tadîyênê alfabeya latînkî ser tam îfade nêbenê. Mavajin çekuya sey “xeyr” manaya “hayır” a tirkî de û “xeyr” manaya “gayri” a tirkî de. Yan zî, çekuya “emr” manaya “emir” a tirkî de û “emr” manaya “ömür” a tirkî de. Hewna, vengê “eyn” yê alfabeya erebkî ke latînkî de çin o, mavajin çekuyanê sey “se’dîyan”, “te’zîm” û “şe’ban” de vîyareno la hetê tadayoxî ra sey “sadîyan”, “tazîm” û “şaban” nusîyayê, mi şaşîyan ra nêhesibnay.
Alfabeya erebkî de nîşanê sey nuqta (.), di-nuqtey pêsero (:), vîrgul (,), nuqta-vîrgul (;), nîşanê persî (?), nîşanê dîqetî (!), nîşanê çut-nenugan (“”) û parantez () nêamey xebitnayîş. Labelê nuştişê alfabeya latînkî de nê nîşanî muhim ê. Eke nê nîşanî cayê xo de nîyerê şuxilnayîş zafê reyan manaya îbareyan vurîyena, mana fehm nêbena. Tadayeyê latînkî de zî zafê cayan de nê nîşanî nêameyê şuxulnayîş yan zî şaş şuxulnîyayê. Hewna zî mi kêmaneya nê nîşanan şaşîyan ra nêhesibnay. Tena ê ke vêşî nusîyay, yan zî mavajin herinda ke di-nuqtey pêsero binusîyê la tena yew nusîyaya, mi sey şaşî hesibnaya. Mavajin sey “Xaliqî perde wedart û va. “Emîn,” (r. 131) de seba ke goreyê nuştişê înan ganî di-nuqtey pêsero bîyêne û “Ha çi cennet,ha cehennem, ha îqab” (r. 127) de zî ganî vîrgulî ra pey beynate bibîyêne, helbet mi nê tewir kêmaneyî şaşîyan ra hesibnay.
Mumkin nîyo ke ez heme şaşîyan tîya nîşan bidî la nusxeya ke destê mi de ya, mi hemeyê şaşîyan yew bi yew tede îşaret kerdê. Çunke ez zana, badê ke no rexne yan zî mavajin no krîtîk biweşanîyo, tadayox û weşangerî do reaksîyon nîşan bidê, xo aciz bikerê la ez naye vaja, eke biwazê, ez amade ya ke verê zanayan de yew bi yew, qismo ke ez vana, pêsero 986 şaşîyan tede îsbat bikerî. Şaşîyê nameyî, yê ke servate de yê, tede nîyê. Helbet nê qisman de zî mirdîya xo şaşî estê.
Nika ez do nê şaşîyan ra tena çend nimûneyan pêşkêş bikeri. Mavajin ke nuştişê erebkî de rêza verêne wina ya:
Ez bi bismîllahî ibtida kena.
Labelê înan wina nuşta:
Ez bi bîsmîllahî îptîda kena. (r. 13)
Mavajin erebkî nuştişê na rêze wina yo:
Ê zî vato yew hedîsêkew nefîs.
La înan tadayeyê latînkî de wina nuşta:
Ey zî vato yew hedîso ke (r. 33)
Seke aseno, hem şaş nusîyaya hem kêmî ya. No metn cemaetî rê bi veng, bi meqam yeno wendiş. Eke tena yew hece kêmî bo, weznê wendişî xerepîyeno. Wendox şaş beno, herekeyê meqamî, melodî û vengî xerepîyeno.
Destnuşte de na rêze wina ya:
Bî muheyyer, va, “eno hikmetxerîb!”
Newe ra nuştişê alfabeya erebkî de wina ya:
Bî Muhemmed, va, eno hikmetxerîb. (r. 82)
Tadayeyê latînkî de zî eynen wina nusîyaya:
Bi muhemmed va: “Eno hîkmet xerîb!” (r. 83)
Çi eleqeyê “muheyyer” û “muhemmed”î pêra esto?
Mavajin yewna rêze orîjînalê xo de wina ya:
Kû bibo, ez go bidî yê serwerî.
Labelê tadayeyê latînkî de wina nusîyaya:
Go bibo ez go bidî yê serwerî. (r. 85)
Tîya de mana vurîyaya. Îbareya “kû bibo” manaya “eke bibo”, “mumkin bo” de ya la îbareyê “go bibo” de hukim esto. Yanî, êdî ihtîmal nîyo, muheqeq beno.
Mesela na rêza cêrine de zî mana vurîyaya:
Weqto bi şeş aşmê hemlê ay ci rê. (r. 93)
Labelê eslê xo de wina ya:
Weqto bî şeşaşme hemlê ay ci rê.
Newe ra nuştişê bi alfabeya erebkî de na rêze wina ya:
Hem şewa mewlûd tede yo, bî siba.
Şeklo ke tadîyayo:
Hem şewey mewlûd tede bîyo siba. (r. 107)
Çapa orîjînale de zî wina ya:
Hem şewey mewlûd tede yo, bî siba.
Nuştişê bi alfabeya erebkî de:
Ma feqîr û bêkesan mehrûm meke.
Tadayeyê înan de wina nusîyaya:
Ma feqîr û bêkesan merhûm meke. (r. 137)
Eşkera yo ke manaya înan çiqas vurîyaya. Ma mehrûm yanî bêpar meke, bîyo sey ma merde (rehmetî; merhûm) meke. Nê tena çend numûne yê.
Destnuşteyo ke yanî qaşo yê Xasî yo de nê her di rêzî çin ê:
Xaliqî va nûrê şahê cinn û îns / ha w’ di paştey to de ey celîs.
Labelê newe ra nuştişê înan bi alfabeya erebkî û latînkî de estê. (r. 62-63) Madem ke o destnuşte yê Xasî yo, gelo çira çapa orîjînale de nê rêzî estê û çira destnuşte de çin ê? Hewna, o qismo ke peynîyê Mewlûdî de nusîyayo û vano “Temam bi viraştişê Mewlûdê Kirdî bi yardimê Xaliqî û feyz û bereketê …” û dewam keno zî, no destnuşte de çin o.
Gelo înan no destnuşte ça ra û senî peyda kerd? Seba ke derheqê nê çîyan de yew îzehet çin o, merdim nêzano se vajo. Sewbîna zî çîyê muhîmî estê ke çapa orîjînale de tewirêk, destnuşteyo ke înan çap kerdo de tewirêk nusîyayê. Mavajin, înan ra yew nimûne wina yo:
Ademî va, “Xaliqê erş û felek / heskena bêrê muqabil we w’ melek.”
La destnuşte de wina nusîyayo:
Ademî va, “Xaliqê erş û felek / heskena bêro muqabil we w’ melek.”
Ez bawer nêkena ke Xasî wina binuso. Çunke “melekî sef bi sef peyê Ademî de vinderte yê”. Adem tey eceb maneno û Homayî ra hikmetê naye perseno, Homa zî vano “nûrê şahê cinn û îns ha di paştey to de”. Coka Adem vano “heskena bêrê muqabil we w’ melek”. Yê ke yenê muqabil zaf ê, coka kar zî zafûmar o, yanî “nêro” ney “nêrê” yo. Û Xasî nê qaydeyê nuştişî ra baş haydar o. Xora çapa orîjînale de zî vano “bêrê”. Coka wina aseno ke o destnuşte yê Xasî nîyo, nêkewno sereyê mi. Hema zaf cayanê bînan de zî çapa orîjînale û o destnuşteyo ke weşanîyayo, pênêgênê.
Qismêk şaşî estê, tadayoxî waşto xo rê goreyê fekê mintiqaya xo binuso. Yanî orîjînalê metnî wina nêbo zî ey hetê fekê dewa xo ser kaş kerdo. La naye de bi istîqrar nîyo, tay cayan de wina kerdo tay cayan de sey orîjînalî nuşto. Mavajin çekuya “tenê” kerda “têna” (r. 45, 83, 97, 129). Ge-ge zî ti ewnênî sey “tênî” (r. 35) yan zî “tenaê” (r. 83) nuşta. Mavajin çekuya “çim”, kerda “çîm” (r. 123). Û xora zafê îzafeyan de zî meylê mintiqaya xo kerdo. Mavajin nê rêzan de:
Werdişî yê dir rehet bi canî min / Min dî yew teyrekî ame banî min.
Alfabeya erebkî de nê rêzî wina yê:
Werdişê yê dir rehet bî canê min / min dî yew teyrêke ame banê min.
Hewna bi istîqrar nêbo zî zafê cayan de ziwanê Xasî redakte kerdo. Mavajin çekuya “girot” kerda “girewt” (r. 59), karê “mendib” sey “mend bi” (r. 123), “mendibî” sey “mendîbî” nuştê. Çekuya “rast” kerda “raşt”, (r. 67), “nûştiş” kerdo “nuştiş”, edatê “bî” kerdo “bi”, “kû” kerdo “ku” yan zî “ke”, (r. 61) “dûr”, kerdo “dur” (r. 61), “efû” kerdo “efu” (r. 31), “ê rê” kerdo “ey rê”. Na rêze zî wina redakte kerda: Nêşkeno vaco yîne ebed ziwan. Labelê orîjînalê xo wina yo: Nêşkeno vaco ebed yîne ziwan. Cayê çekuyanê “ebed” û “yîne” bedilnayo.
Zafê çekuyan zî sey tirkî nuştê. Mavajin “Îptîda”, “Rabb”, “mîskîn”, “Mustafa”, “Îllet”, “fîrdews”, “Muhammed”, “Zîkr”, “Vacîb”, “Hîkmet”, “Malîk”, “Abdulmenaf”, “Abdullah”, “Abdulmuttalîb”, “Ebî Talîb”, “Hîra”, “Cîbrîl”, “Îqra”, “saf saf”, “rîca”, “farz”, “cîn”, “hafîz” “Radîyallahû Teala Anha”, “Sallalahû Teala Aleyhî” û gelekê bînî. Ge-ge zî ti ewnênî rasterast herfê tirkî şuxulnayê. Mavajin çekuya “Hürdînan” de (r. 29).
Gelek çekuyî çend tewir nuştê. Mavajin sey “Muhammed-Muhemmed”, “Mustafa-Mustefa”, “bigiro-bigîro”, “mewlud-mewlûd”, “ewilî-ewîlî-ewwilî-ewulî”, “fîrdews-firdews”, “axîr-axir”, “Cîbrîl-Cibrîl”, “futur-futûr”, “sere-serre”, “badê cu-badê cû”, “hîkmet-hikmet”, “hergu-hergû”, “qaybê-qeybê”.
Gramerê ziwanê ma de yew qaydeyo basît esto. Heme edatî cîya nusîyênê la îzafeyî, sufîks û prefîksî çekuye wa nusîyênê. Feqet înan zafê cayan de tam tersê nê qaydeyî kerdo. Ez tena yew nimûne nîşan dana:
Va Helîma: “Qet ebed yew ray ke fer / Min necaset nêdî eywa hem eser (r. 115)
Labelê eslê xo de û goreyê rastnuştişê alfabeya latînkî, wina ya:
Va Helîma, “Qet ebed rayke fer / min necaset nêdî ê wa, hem eser.”
Qismêk nameyê aşman û tay zî sifetî mîyanê cumle de bi herfa girde nuştê. Mavajin, wina nuşto: “Yew herêke bi tedir yo zî Lexer” (r. 111) Çekuya “lexer” manaya “zeîf”, “kêmqewet” yan zî “nuqsanîye” de ya. Yanî herê Helîmaya Se’dîyan lexer (zeîf; kêmqewet; nuqsan) bîyo. Xasî hîrê rêzî cêr a nuseno ke nameyê ey zî “Ye’fûr” o. Helbet nameyê taybetî goreyê rastnuştişê ziwanê ma bi herfa girde nusîyênê la sifetî bi herfa hurdî nusîyênê.
Nameyê aşman zî bi herfa hurdî nusîyênê. Mesela nameyê aşma “receb”î (r. 89) bi herfa hurdî nuşto. La ti ewnênî ke nuşto “Weqto bi Zîlhîcce,” (r. 91), yan zî nuşto “Şî Rebîulewwelî ra des şewî” (r. 97). Hewna, mavajin, wexto ke ma nameyê Helîmaya Se’dîyan nusenê, goreyê rastnuştişê ziwanê ma ra helbet herfê verênî yê name û peynameyî gird nusîyênê. La çi gama ke mîyanê cumle de behsê eşîra “se’dîyan” bibo herfa verêne yê na çeku hurdî nusîyena. La înan heme ca de nameyê “sadîyan”, “qureyşîyan” û yê sey nînan zî bi herfa girde nuştê. Helbet nê zî şaşî yê û mi şaşîyan ra hesibnay.
Welhasil ma çiqas derg bikin zî peynî nêna. Ez meraq kena, gelo bi rastî zî nê merdimî qîymetê nê kitabê ma yê pîrozî zanê û wazenê miletê ma rê, ziwanê ma rê xizmetêk bikerê, coka wina çap kenê û roşenê?! Gelo metnanê pîrozan rê wina hurmet beno? Gelo yew gureyo winasî de guneh, webal çin o? Eke no gure welatêko modern de, mîyanê yew cemato averşîyaye û hişyarî de bibîyêne, sey wey skandalî do vengdana xo vila nêbîyêne? Nusxeyê ke vila bîyê, tavilî do tepîya nêameyne arêdayîş? Ez nêzana mîyanê miletê ma de do senî bibo. Wijdanê mi tehemul nêkerd. Coka ez na kerdene teslîmê edaletê îlahî û wijdanê merdimayîye kena.
Dîyarbekir - 10.10.2008
______________
(1)Espar, J. Îhsan, Çend Nuştey û Kitabê Kirdkî, Zend, Kovara Lêkolînî, Hejmar: 1, Weşanên Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê, Payîz-1996, Stenbol, r. 44-48
Hêvî, Kovara Çandîya Giştî, Hejmar: 4, Êlon-1985, Parîs, r. 75-97
(2)Mela Ehmedê Xasî, Mewlûdê Nebî Bi Ziwanê Kurdî (Zazakî), Tadox (Werger) Tîpanê Erebî ra: Mihanî, Fırat Yayınları, Îtanbul 1994
(3)Mela Ehmedê Xasî, Mewlîd, Tadayox: W. K. Merdimîn, Hîvda İletişim, Îstanbul 2008, 176 rîpelî
(4)Mela Ehmedê Xasî, Mewlûdê Nebî, Transkirîbekerdiş: Mihanî, Weşanxaneya Firat, Îstanbul 1994, r. 6
(5)Vate, Kovara Kulturî, No: 23, r. 76
(6)Mela Ehmedê Xasî, Mewlîd, W. K. Merdimîn, Hîvda İletişim, Îstanbul 2008, r. 9
Şîrove Bike
Yewna rê bişawe 
Prînter Bike
Acor
