Roşan Lezgîn / Nuştox

Bi munasebetê hûmara 100. ya Nûbiharî

Ez vana qey hewce nêkeno ke ez qalê weşangerîya kurdkî bikera? Çunke wendoxê kurdkî, kesê ke weşananê kurdkî taqîb kenî, zaf ra tay aşnayê nê rewşî yê. Yanî, baş yeno zanayene ke wendiş û nuştişê kurdkî, rewşê weşangerîya kurdkî senîn o.

Ez vana qey, mîyanê kurdanê Bakûrî de kurdkî wendiş û nuştiş -sey yew tercîhî- zarûrîyet nîyo, sîyasî yo. Çirê? Wina bîyo ke êdî kurdkî cuyê kurdan rê yew îhtîyaco zarûrî nîya. Êyê ke kurdkî nusenî, wanenî û heta ke qisey kenî zî, hesasîyetê xo yê millî ra kenê (Werre bi ê kesî ke şinanameyê xo yê rastikênî ra haydar o). Sebebê xo, bindestîye ra yo! Eke dewleta merdimî çin bo, ziwanê merdimî rê yew statu nêbo, perwerde bi ziwanê merdimî nêbo, çerxê heyatî ziwanê merdimî reyde nêgeyro, çi qîymetê ziwanê merdimî esto?! Hîç!...

Belê, eke ma bi no çim biewnin ziwanê xo ra, tena nê perspektîfî ra ma temaşeyê ziwanê xo bikerin; bi no qayde û nê şertan de, no hal û hewal de bena ke ma bawer bikerin êdî qet îhtîyacîye bi zwanê ma çin a. Eke winî yo, ma fek ziwanê xo ra veradin. O ziwano ke zorî reyde ma ser o ameyo ferz kerdiş (tirkî?), ma xo bierzin verara ey, besê ma yo. Beno?!...

Eke wina bo, no ziwano ke bi hezaran serrî nê welatî de ameyo qisey kerdene, do kefenê ro xo bipêşo, bê ke hewce bi zehmet dîyayîşê kendena yew mezelî estbo, xo bi xo, peyê xo bişano ma û şo hey şo!

Bêguman ma zanê ke dinya fanî ya, her çî rê yew umr esto. Key ke rojê xo pirrî bîy, do mîyan ra wedarîyo. Ziwan zî sey yew fenomenî, helbet fanî yo, vindîbîyayîşê însanîyetî reyde do ziwanî zî mîyan ra wedarîyê; ziwanê serdestan zî, ziwanê bindestan zî. Ziwanê zaliman zî, ziwanê mezlûman zî…

Labelê ma zanê ke Homayî fehm û feraset de, aqil û îzan de tu ciyayîyêk mîyanê miletan de nêkerda. Senî ke merdimî seypê yê, miltetî zî yewbînî ra berzêr yan nizmêr nîyê. Coka tu ziwan zî yewna ziwanî ra girdêr yan qijekêr nîyo. Labelê kamî ke qîymet da ziwanê xo, kamî ke ziwanê xo kerd ziwano resmî, ziwanê înan û miletê înan bîyî qîymetin.

Eke merdim şinasnameyê xo ra haydar bi, û zana ke ziwanê merdimî şinasnameyê/şexsîyetê merdimî tayîn keno, a game hol zano ke ziwanê baw û kalan çend muhîm o.

Qîymedarîye û bêqîymetîye, ehemîyet dayene de bellî benê. Eke to qîymet û ehemîyet da çîyê, helbet do o çî qîymetin û ehemîyetin bo. No ziwanê ma yo ke ziwanê serdestan ra (tirkî) qet zî kêmî nîyo, no ziwano ke ma aîdê ey ê, no ziwano ke baw û kalanê ma pê qisey kerdo û heta bi roja ewroyî ameyo resayo bi ma, eke ma ey rê wayîrîye bikîme, ma ro ziwanê xo miqate bîme, ziwanê ma heta roja ke yew ferd, yew însan ma ra bimano, heta roja qîyametî do no ziwan nê welatî de biciwîyo.

Verê cû, vajîme ke tîya ra davîst-hîris serrî ra ver, ziwanê ma herçiqas ewro ra vêşêr yasax bi zî, la talûkeyê vindîbîyayîşî, mîyan ra wedarîyayîşî hendayê ewroyî nêbi. Çunke, şarê ma mîyanê tebîetê xo de, herrîya xo ser o bi. La nika demografyaya kurdan Kurdistanê Bakûrî de raşanîyaya. Şaro kurd vila bîyo. Coka, nê heyamî de, tîya ra pey eke ma qîymet nêdin ziwanê nuştekî, ma wendiş û nuştişî reyde ziwanê xo nêseveknin êdî no ziwan nêşeno biciwîyo. Wendiş û nuştiş zî bi sayeyê kovaran û kitaban aver şino û vila beno. Heta roja ke ziwanê ma bibo yew ziwano resmî, bibo wayîrê yew statu, kovarî û rojnameyî û kitabî, seba ziwanê ma her yewe sey yew dize (qele) yê; birc û barû yê.

Birc û barûyê ke ziwanê ma sevenkenê û aver benê ra yew zî kovara Nûbihar a ke bi ziwanê ma (kirdaskî û kirmanckî) weşanîyêna.

Nûbihar, seba ziwanê ma, seba kultur û edebîyatê ma xebatêda erjaya keno. La çîyo tewr muhîm zî no yo ke, xebata xo de biîstîqrar o. Her xebate de îstîqrar zaf muhîm o. Xebata îstîqrarêne bawerîye dana merdimî. Coka ez hêvîdar a ke Nûbihar senî ke nika hûmara xo ya 100. pîroz keno, înşella do hûmara xo ya 1000. zî pîroz bikero.

Dewlete û tay merdimanê mixanetan yew îmajo bi no qayde kerdibi sereyê şarî de, seke xebata kurdayetî teberê dînê Îslamî de ya, kurdayetî tena xebatêda komunîstîye ya. Labelê Nîbiharî bi xebata xo no fikro şaş ke elenîya şarê kurdî de bi, pûç kerd. No cephe de Nûbihar wayîrê rûmetêkê girdî yo.      

Nûbihar, bi sayeyê dostan û sînayoxanê xo îmkananê teknolojî ra zî weş îstîfade keno. Yew keyepelê enternetî (web sîte) zî saz kerdo. Bi no qayde êdî merdim hîna weş şêno Nûbiharî ra îstîfade bikero.

Sey qala peyêne, ez hêvîdar a ke ma heme ro aîdîyetê xo wayîrîye bikerin; ro ziman û kurdayetîya xo heta bi heta wayîrîye bikerin û sey yew kurdî biciwîyin.

Dîyarbekir - 07. 11. 2006